 |
Η εξανθήσασα ράβδος του Δικαίου Ιωσήφ, του Μνήστορος.
Εκκλησιαστικό Μουσείο San Giuseppe dei Nudi, Νάπολη Ιταλίας |
Η εξανθήσασα ράβδος του Ιωσήφ είναι εικονογραφικό θέμα της χριστιανικής τέχνης σύμφωνα με το οποίο ο Ιωσήφ κρατάει ράβδο η οποία έχει βλαστήσει.
Σύμφωνα με το Πρωτευάγγελιον του Ιακώβου, απόκρυφο ευαγγέλιο της Καινής Διαθήκης, μετά από αγγελική υπόδειξη προσκλήθηκαν με κήρυκα οι χηρεύοντες του λαού. Ο κάθε ένας από αυτούς θα έπρεπε να προσκομίσει μία ράβδο η οποία μετά από σχετική θεοσημία θα καταδεικνυόταν ποιανού σύζυγος θα ήταν η Παναγία. Ο αρχιερέας Ζαχαρίας συγκέντρωσε τις ράβδους στο Ιερό του Ναού του Σολομώντος και αφού προσευχήθηκε ζήτησε θεοσημία. Από την ράβδο του Ιωσήφ εξήλθε περιστέρι το οποίο έκατσε στο κεφάλι του Ιωσήφ, οπότε εκληρώθη η Παρθένος στον Ιωσήφ. Η αναγωγή του θέματος εντοπίζεται στην βλαστήσασα ράβδο του Ααρών, η οποία λειτουργεί ως προεικόνιση της Παναγίας.
 |
Ψηφιδωτό στη Μονή της Χώρας, Κωνσταντινούπολη.
Η ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΩΣΗΦ ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ |
Το σχετικό απόσπασμα είναι το εξής (από τη νέα κριτική έκδοση του κειμένου από τον George Themelis Zervos, εδώ και εδώ):
...
Ἦν δὲ Μαρία ἐν ναῷ Κυρίου ὡσεὶ περιστερὰ νεμομένη <και> ἐλάμβανε τροφὴν ἐκ χειρὸς ἀγγέλου.
Γενομένης δὲ δωδεκαετοῦς συμβούλιον ἐγένετο τῶν ἱερέων λεγόντων·
«Ἰδοὺ Μαρία γέγονε δωδεκαετὴς ἐν τῷ ναῷ Κυρίου. Τί οὖν αὐτὴν ποιήσωμεν, μήπως μιάνῃ τὸ ἁγίασμα Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἡμῶν;»
Καὶ εἶπαν αὐτῷ οἱ ἱερεῖς· «Σὺ ἔστης ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον Κυρίου. Καὶ εἴσελθε καὶ πρόσευξε περὶ αὐτῆς καὶ ὃ ἐὰν φανερώσῃ σοι Κύριος ὁ Θεὸς τοῦτο ποιήσωμεν.»
Καὶ εἰσῆλθεν ὁ ἱερεὺς λαβὼν τὸν δωδεκακώδωνα εἰς τὰ ἅγια τῶν ἁγίων καὶ ηὔξατο περὶ αὐτῆς
καὶ ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου ἔστη λέγων· «Ζαχαρία, Ζαχαρία, ἔξελθε καὶ ἐκκλησίασον τοὺς χηρεύοντας τοῦ λαοῦ <καὶ ἐνεγκάτωσαν ἀνὰ ῥάβδον.>
Καὶ ᾧ ἐὰν ἐπιδείξῃ Κύριος ὁ Θεὸς σημεῖον τούτῳ ἔσται γυνὴ.»
Ἐξῆλθαν οἱ κήρυκες καθ ὅλου τῆς περιχώρου τῆς Ἰουδαίας καὶ ἤχησεν σάλπιγξ Κυρίου καὶ ἰδοὺ ἔδραμον ἅπαντες.
Ἰωσὴφ δὲ ῥίψας τὸ σκέπαρνον ἐξῆλθεν αὐτὸς εἰς συνάντησιν αὐτῶν καὶ συναχθέντες ὁμοῦ ἀπῆλθαν πρὸς τὸν ἱερέα λαβόντες τὰς ῥάβδους αὐτῶν.
<Δεξάμενος δὲ ὁ ἱερεὺς τὰς ῥάβδους ἀπ᾽ αὐτῶν> εἰσῆλθεν εἰς τὸ ἱερὸν καὶ ηὔξατο.
Τελέσας δὲ τὴν εὐχὴν ἔλαβεν τὰς ῥάβδους καὶ ἐξῆλθεν καὶ ἔδωκεν αὐτοῖς καὶ σημεῖον οὐκ ἦν ἐν αὐταῖς.
Τὴν δὲ ἐσχάτην ῥάβδον ἔλαβεν ὁ Ἰωσὴφ καὶ ἰδοὺ περιστερὰ ἐξῆλθεν ἀπὸ τῆς ῥάβδου καὶ ἐπεστάθη ἐπὶ τὴν κεφαλὴν τοῦ Ἰωσὴφ
καὶ εἶπεν ὁ ἱερεὺς· «Ἰωσὴφ, Ἰωσὴφ, σὺ κεκλήρωσαι τὴν παρθένον Κυρίου παραλάβαι εἰς τήρησιν αὐτῷ.»
Καὶ ἀντεῖπεν ὁ Ἰωσὴφ λέγων· «Υἱοὺς ἔχω καὶ πρεσβύτης εἰμὶ. Αὕτη νεᾶνις, μήπως ἔσομαι περίγελος τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ.»
Καὶ εἶπεν ὁ ἱερεὺς· «Ἰωσὴφ, φοβήθητι Κύριον τὸν Θεόν σου
καὶ μνήσθητι ὅσα ἐποίησεν ὁ Θεὸς Δαθὰν και Ἀβιρὼν καὶ Κορὲ πῶς ἐδιχάσθη ἡ γῆ καὶ κατεπόθησαν ἅπαντες διὰ τὴν ἀντιλογίαν αὐτῶν.
Καὶ νῦν φοβήθητι, Ἰωσὴφ, μήπως ἔσται ταῦτα ἐν τῷ οἴκῳ σου.»
Καὶ φοβηθεὶς Ἰωσὴφ παρέλαβεν αὐτὴν εἰς τήρησιν αὐτῷ
καὶ εἶπεν αὐτῇ· «Μαρία, παρέλαβόν σε ἐκ ναοῦ Κυρίου.
Καὶ νῦν καταλείπω σὲ ἐν τῷ οἴκῳ μου. Άπέρχομαι γὰρ οἰκοδομῆσαι τὰς οἰκοδομὰς καὶ ἥξω πρὸς σὲ. Κύριός σε διαφυλάξει.»
...
Όπως φαίνεται, μετά από περιπλάνηση αιώνων, η εξανθήσασα ράβδος του Ιωσήφ κατέληξε στη Νάπολη της Ιταλίας, στο εκκλησιαστικό μουσείο της εκκλησίας San Giuseppe dei Nudi.
Για την ενδιαφέρουσα ιστορία αυτού του κειμηλίου, διαβάστε περισσότερα παρακάτω:
