16 - Βυζαντινή λειψανοθήκη με το χέρι του Αγίου Γεωργίου

Η βυζαντινή ασημένια λειψανοθήκη (δεξιά) με το χέρι του Αγίου Γεωργίου

Το χέρι του Αγίου Γεωργίου με την εσωτερική ασημένια λειψανοθήκη είναι ένα από τα τέσσερα υπερπολύτιμα λείψανα που, όπως λέγεται, ο Δόγης της Βενετίας Ερρίκος Δάνδολος (γεν. 1107; – θαν. 21 Ιουνίου 1205), κακόφημος για τον ρόλο του στην Τέταρτη Σταυροφορία την οποία αυτός, σε ηλικία ενενήντα ετών, κατεύθυνε ενάντια στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, λεηλατώντας την Κωνσταντινούπολη, έφερε μαζί του από την Κωνσταντινούπολη μετά το 1204. Τα άλλα τρία λείψανα είναι: του Αίματος του Χριστού, τεμάχιο Τιμίου Ξύλου και το κεφάλι του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή. Ο Άγιος Γεώργιος σύντομα θα γίνει ο τρίτος προστάτης της Βενετίας μετά τον Άγιο Μάρκο και τον Άγιο Θεόδωρο.

Η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας με τις κτήσεις της και τις εμπορικές της αποικίες

Βενετία, Ιταλία

  

Η βυζαντινή ασημένια λειψανοθήκη, με διαστάσεις ύψους 31 εκ. και μέγιστου πλάτους 7,9 εκ., κατασκευασμένη πριν το 1204, φέρει στο πάνω της μέρος την επιγραφή:

+ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΙΜΨΑΝΟΝ ΑΘΛΗΤΟΥ ΦΕΡΩΝ

ΠΙΣΤΙΝ ΠΑΝΟΠΛΟΝ ΤΟΥΣ ΕΝΑΝΤΙΟΥΣ ΤΡΕΠΩ

Η εξωτερική λειψανοθήκη, από επιχρυσωμένο ασήμι, σμάλτο και γυαλί, είναι βενετσιάνικης κατασκευής του 14^ου αι. (πριν το 1325). Έχει τη μορφή όρθιας θήκης με άδειο εσωτερικό για να εφαρμόζει – φυλάσσεται η βυζαντινή πρωτότυπη λειψανοθήκη με το χέρι του Αγίου Γεωργίου. Έχει διαστάσεις ύψους 51,9 εκ. και μέγιστου πλάτους 11,7 εκ. Στην κορυφή φέρει μικρό άγαλμα του Αγίου Γεωργίου να σκοτώνει τον δράκο (ο καβαλλάρης Άγιος Γεώργιος αντικαταστάθηκε τον 16^ο αι., ο δράκος είναι ο πρωτότυπος του 14^ου αι.). Η εξωτερική λειψανοθήκη φέρει στο κάτω της μέρος την εξής επιγραφή:

+ ISTUT EST BRACHIUM GLORIOXIS IMI MARTIRIS + SANCTI GEORGII 

  (= Αυτό είναι το χέρι του ένδοξου μάρτυρος Αγίου Γεωργίου).

Η λειψανοθήκη φυλάσσεται σήμερα στο Θησαυροφυλάκειο της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου στην Βενετία.

Ο Ερρίκος Δάνδολος παροτρύνοντας τους σταυροφόρους (πίνακας του Gustave Doré)

Ο Ερρίκος Δάνδολος θάφτηκε στην Αγία Σοφία την οποίαν κατείχε ως προσωπική του περιουσία,
ο τάφος του όμως καταστράφηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους.
Τον 19 αι. ένα κενοτάφιο δημιουργήθηκε στον ίδιο χώρο (εξώστης α΄ ορόφου Αγίας Σοφίας)
με την επιγραφή HENRICUS DANDOLO, που μπορεί να το δει κανείς μέχρι σήμερα.

Ο Ερρίκος Δάνδολος κατά απομίμηση βυζαντινών νομισμάτων
έκοψε στην Βενετία ένα μεγάλης αξιάς αργυρό νόμισμα,
το grosso ή matapan
(matapan είναι το ακρωτήριο Ταίναρον της Πελοποννήσου).
Στον εμπροσθότυπο o Ερρίκος Δάνδολος παίρνει τη σημαία της Βενετίας
από τα χέρια του Αγίου Μάρκου.
Επιγραφές:
+ H. DANDOL (αριστερά κυκλοτερώς), + DVX (κάθετα στη σημαία),
S. M. VENETI (δεξιά κυκλοτερώς).
Στον οπισθότυπο ένθρονος Χριστός με την επιγραφή: IS XS.