Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2012

29 - Άγια Λείψανα. Ιστορική και Θεολογική προσέγγιση

Τμήματα των οστών του προσώπου του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού του Κυρίου.
Φυλάσσονται στον Καθεδρικό της Αμιένης (Amiens) στη Γαλλία.
Πρόσφατα συζητήθηκε η αυθεντικότητά τους, για την οποίαν συνηγόρησαν ρώσοι ιερωμένοι.


Δημοσιεύουμε εδώ το μέρος της πρωτότυπης μελέτης του καθηγητού Αντωνίου Μάρκου με τίτλο "Άγια Λείψανα. Ιστορική και Θεολογική προσέγγιση. Μέρος πρώτο και δεύτερο". Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του Κέντρου Αγιολογικών Ερευνών "Όσιος Συμεών ο Μεταφραστής" Το Συναξάριο της Εκκλησίας (εδώ).

Ο ιστότοπος της Λειψανοθήκης ένθερμα προτείνει στους τυχόν αναγνώστες της την άμεση παραπομπή στον ιστότοπο του Κέντρου Αγιολογικών Ερευνών "Όσιος Συμεών ο Μεταφραστής" Το Συναξάριο της Εκκλησίας, ώστε να διεξέλθουν εκτός αυτού και όλο το άλλο σπουδαίο υλικό που έχει γράψει και συγκεντρώσει τα τελευταία χρόνια ο καθηγητής Αντώνιος Μάρκος.


ΑΓΙΑ ΛΕΙΨΑΝΑ
στορική καί Θεολογική προσέγγιση

Καθηγητο ντωνίου Μάρκου

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α
Προλεγόμενα

Μέρος Πρτο:
ΠΕΡΙ ΑΓΙΩΝ
κκλησιαστική ρμηνεία το ρου "γιος".
τιμή τν γίων.
τιμή τς περαγίας Θεοτόκου.
Συμπεράσματα.
ντιδράσεις κατά τς τιμς τν γίων.

Μέρος Δεύτερο:
ΠΕΡΙ ΑΓΙΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ
θεολογία τν γίων Λειψάνων.
τιμή τν γίων Λειψάνων.
ντιδράσεις κατά τς τιμς τν γίων Λειψάνων.
νακομιδή - τεμαχισμός - διασπορά γίων Λειψάνων.
μπορεία - νοθεία - κμετάλλευση γίων Λειψάνων.
Προβλήματα γνησιότητος Λειψάνων στήν ρθόδοξη κκλησία.
Τά Λείψανα το γ. Γρηγορίου το Θεολόγου.
Τά Λείψανα το γ. Νικολάου π. Μύρων.
Τά Λείψανα το γ. χιλλείου π. Λαρίσης.
Τά Λείψανα το σ. Δαβίδ τς Θεσσαλονίκης.
Τά Λείψανα το Εαγγελιστή Λουκ.
Συμπεράσματα.
Νομική θέση τν γίων Λειψάνων.



ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

φορμή γιά τήν νασχόληση το γράφοντος μέ τό θέμα τν γίων Λειψάνων, πρξε " Φλογέρα το Βασιλι", τό πικό ποίημα το Κωστή Παλαμ. Στούς πολλούς εναι μλλον γνωστο, τι τό Λείψανο το ρωϊκο Ατοκράτορα Βασιλείου Β' το Βουλγαροκτόνου (+ 1025), βρέθηκε φθαρτο κατά τήν νακατάληψη τς ΚΠόλεως πό τούς λληνες (τό 1261), φο προηγουμένως εχε βεβηλωθε πό τούς Σταυροφόρους, τό 1204.
 
Κατά τή διήγηση το Κ. Κυριαζ, "τυχαα βρήκανε τόν ξεχασμένο τάφο το μεγάλου Βασιλέα, ο φφικιάλλοι το Λογοθέτη το Τάγματος τν Δομεστίχων, το κυρο Δημητρίου ατρόπουλου. ταν τό 6.758 πό κτίσεως κόσμου, ταν κύρ Μιχαήλ Παλαιολόγος πολιορκοσε τή Βασιλεύουσσα. Τά βάνδα του γύριζαν ξω πό τά χειχιά, νά βρονε να πέρασμα κρυφό, πού ξέραν πώς πρχε. Τυχαα μπήκανε στό βδομο, στή μικρή κκλησία το γ. ωάννη το Θεολόγου. Σταλο εχαν κάνει τό μισογκρεμισμένο σπίτι το Εαγγελιστή, ο μισητοί Λατίνοι. Μέσα στίς κοπριές καί τίς βρωμιές, σέ μία γωνία πού ταν σκοτεινή, ρθιο σκέλεθρο νθρώπου, μαυρισμένο πό τά χρόνια, μως κέραιο, νακάλυψαν. Στό στόμα του φλογέρα εχαν βάλει γιά νά τό περιπαίξουν! Σιμά στό σκέλεθρο, τάφος βρισκόταν νοιχτός, παραβιασμένος. Γραφή εχε πάνω: "Βασίλειος πιστός ν Χριστ τ Θε Βασιλεύς καί Ατοκράτωρ τν Ρωμαίων". (Κ. Δ. Κυριαζή, "Βασίλειος Βουλγαροκτόνος"· 9η κδοση ΕΣΤΙΑΣ, 2000, Εσαγωγή).
 
Παλαμς στό ποίημά του, βάζει τήν "φλογέρα τήν ποία βρκαν Βυζαντινοί στρατιτες το Μιχαήλ Παλαιολόγου, τό 1261, στό στόμα το λειψάνου το νεκρο πλέον Βασιλείου, νά διηγεται τήν στορία το ρωος, μέ πίκεντρο τήν κάθοδο λου το στρατο στήν θήνα, γιά νά κπληρώση Βασίλειος τό τάμα του στήν Παναγία τήν θηνιώτισσα". (Κων. Χολέβα, "ρθόδοξοι λληνες Ερωπαίοι;"· Περιοδικό "Πειραϊκή κκλησία", φ. 134/αν. 2003, σελ.38).
 
θέα νός γίου Λειψάνου - συνήθως εωδιάζοντος καί σέ κάποιες περιπτώσεις διαφθόρου - εναι σφαλς να θέαμα καταπληκτικό καί να βίωμα συγκλονιστικό. Καί φ' σον σάν θαμα ρίζεται πέρβαση νός φυσικο νόμου, τότε ναμφίβολα πέρβαση το φυσικο νόμου τς μετά τόν θάνατο σήψεως, διαλύσεως καί φθορς τν σωμάτων, φθαρσία - δηλαδή - τν σωμάτων, καί μυροβλυσία τους, ποτελε να θαμα το Θεο, μία πόδειξι τς διαρκούς Πεντηκοστς τς κκλησίας καί τς παρουσίας "μεθ' μν ες τόν αἰῶνα" το γίου Πνεύματος.
 
Τό ργο ατό προσπαθε νά καλύψει συνολικά τό θέμα τν γίων Λειψάνων. σχετική βιβλιογραφία ναφέρεται μέσα στό κείμενο.

Μέρος Πρτο

ΠΕΡΙ ΑΓΙΩΝ

"παντα ορτάζομεν, σα γαθοδότως γίασε τό Πνεμα τό γιον· λέγω δή τούς ψηλοτάτους καί γιαστικούς Νόας, τά ννέα δηλαδή Τάγματα· τούς Προπάτορας καί Πατριάρχας· τούς Προφήτας καί τούς ερούς ποστόλους· τούς Μάρτυρας καί τούς εράρχας· τούς ερομάρτυρας καί σιομάρτυρας· τούς σίους καί Δικαίους καί πάσας τάς τν γίων Γυναίων χορείας· καί τούς λλους παντας νωνύμους γίους, μεθ' ν στωσαν ο πιγενησόμενοι. Πρό δέ πάντων καί ν πσι καί μετά πάντων τήν τν γίων γίαν, τήν περαγίαν καί ατν περασυγκρίτως κρείττονα τν γγελικν Ταγμάτων, τήν Κυρίαν μν καί Δέσποιναν Θεοτόκον Μαρίαν, τήν ειπάρθενον".
Νικηφόρος Κάλλιστος
Ξανθόπουλος, (πόμνημα Κυριακς γίων Πάντων).


κκλησιαστική ρμηνεία το ρου "γιος"

ρος "γιος", τόσο στήν κλασσική γραμματεία, σο καί στήν Παλαιά, λλά καί τήν Καινή Διαθήκη, χρησιμοποιεται γιά νά κφράσει τό φιερωμένο στό Θεό (νθρωπο, πργμα, χρόνο, τόπο, κ.λ.π.) καί εναι συνώνυμος τν ρων "μάκαρ - μακάριος" καί "σιος".
 
νας σχολιαστής το ριστοφάνη γράφει σχετικά, τι "τό μάκαρ πί τν γίων λέγεται μόνον· τό μακάριος πί ζώντων καί ποθανόντων· τό μακαρίτης δέ πί τν ποθανόντων μόνον" (Π. Πάσχου, "γιοι, ο φίλοι το Θεο", σελ. 32). Στό Μαρτύριο το γ. Πολυκάρπου π. Σμύρνης χρησιμοποιεται συχνά κφραση "μακάριος Πολύκαρπος", γιά νά κφράσει τήν γιότητα το ερομάρτυρα.
 
πό σα γράφει τό Δευτερονόμιο (19, 1 - 37) γιά τόν γιο καί τήν ζωή του προκύπτει, τι ατός σέβεται τούς γονες του, φυλάττει τά Σάββατα, δίνει τήν θέση του στούς γέροντες καί τιμ τούς λικιωμένους, γαπ τόν πλησίον του, δέν κλέβει, δέν λέγει ψέμματα, δέν λατρεύει εδωλα, εναι δίκαιος στήν κρίση του, πέχει τν μιαρν καί καθάρτων καί γενικά φυλάττει τόν Νόμο το Μωϋσέως.
 
Ατός Νομικός ρισμός το γίου συμπίπτει μέ τήν σημερινή κοινή γνώμη γιά τό ποιός εναι γιος. "Πολλοί ταυτίζουν τούς γίους - γράφει π. ερόθεος Βλάχος - μέ τούς καλούς καί συχους νθρώπους καί προτείνουν τήν γιοποίησή τους, τήν κατάταξή τους, δηλαδή, στό γιολόγιο τς κκλησίας" (Μητροπ. Ναυπάκτου εροθέου, " γιότητα κατά τήν ρθόδοξη Παράδοση" στήν φημερίδα "κκλησιαστική Παρέμβαση", φ. 95/αν. 2004, σελ. 10).

μως, " ρθόδοξη κκλησιαστική Παράδοση - γράφει π. Γεώργιος Μεταλληνός - ποδίδει κυρίως τό χαρακτηρισμό το γίου στά πρόσωπα κενα πού φθάνουν στή θέωση, ς πόλυτο σκοπό τς ν Χριστ παρξης καί συνιστον τούς μάρτυρές της μέσα στήν στορία... Κάθε γιος εναι "μάρτυς" τς Πίστεως, χι μόνο ς φορέας καί μεταδότης της συγχρονικά καί διαχρονικά στήν νθρώπινη κοινωνία, λλά καί ς μολογητής της νώπιον Βασιλέων καί ρχόντων". (Πρωτ. Γ. Μεταλληνο, "ρθοδοξία καί λληνικός Πολιτισμός"· Περιοδικό "λληνορθόδοξος Βυζαντινός Πολιτισμός", φ. 1/1999, σελ. 15).

πό τόν 2ο μ. Χ. α. ρος "θνος γιον" πού ποδιδόταν στόν πρτο σραήλ, ποδίδεται καί στό νέο, τόν Χριστιανικό λαό το Θεο. ρμς λ.χ. τόν 2ο α. γράφει: "Προσεύχου πρός τόν Θεόν καί αθήσεται τά μαρτήματά σου καί λου το οκου σου καί πάντων τν γίων". μοναχή Αθερία πό τήν σπανία (τόν 4ο α.), στό δοιπορικό της, χρησιμοποιε συχνά τόν ρο (" γιος πίσκοπος ταν λλοτε μοναχός" "γιοι νδρες, δηλαδή κληρικοί καί μοναχοί, μς δειχναν κάθε τόπο"). ερός Χρυσόστομος, ναφερόμενος σέ προσκύνημα σέ κάποια μονή, γράφει: "Βούλεσθε πάλιν πί τήν πόλιν τς ρετς ωμεν, τάς τν γίων σκηνάς, τά ρη λέγω καί τάς νάπας". Καί Πάπας λάριος, τόν 5ο α., πευθυνόμενος στούς πιστούς γράφει, " πίσκοπος λάριος τ γί λα το Θεο".
 
Εναι χαρακτηριστικά σα γράφει γιά τούς γίους γ. Συμεών Νέος Θεολόγος (τό κείμενο σέ μετάφραση): " γία Τριάδα, περνώντας π' λους τούς νθρώπους, πό τόν πρτο μέχρι τόν τελευταο, πό τό κεφάλι μέχρι τά πόδια, τούς νώνει... Ο γιοι σέ κάθε γενιά, νωμένοι μέ ατούς πού προηγήθηκαν καί πλήρεις φωτός σάν ατούς, γίνονται χρυσή λυσίδα, στήν ποία κάθε γιος εναι νας κρίκος πού συνδέεται μέ τόν πόμενο μέ τήν πίστη, τά ργα καί τήν γάπη. τσι μέσα στήν πραγματικότητα το νός Θεο, σχηματίζουν μία μοναδική λυσίδα πού δέν μπορε εκολα νά σπάσει" (Κεφάλαια Θεολογικά ΙΙΙ, 2-4).


τιμή τν γίων
 
τιμή τν γίων προκύπτει πό μαρτυρίες τς Χριστιανικς γραμματείας, πό τήν διδασκαλία δηλαδή τν Πατέρων, πάνω στήν ποία βασίζεται κκλησιαστική πρακτική τν δύο μ. Χ. χιλιετηρίδων.
 
Στό Μαρτύριο το γ. Πολυκάρπου ναφέρεται τι, ταν ο βραοι κώλυαν τήν παράδοση τν μαρτυρικν του Λειψάνων στούς Χριστιανούς, "μή (λέγοντες) φέντες τόν σταυρωμένον, τοτον (τόν Πολύκαρπο) ρξωνται σέβεσθαι"!, ο Χριστιανοί πάντησαν: "Οτε τόν Χριστόν ποτε καταλιπεν δυνησόμεθα, τόν πέρ τς το κόσμου τν σωζομένων σωτηρίας παθόντα, μωμον πέρ μαρτωλν, οτε τερον τινα σέβεσθαι· Τοτον μέν γάρ Υόν ντα το Θεο προσκυνομεν, τούς δέ Μάρτυρας ς μαθητάς καί μιμητάς το Κυρίου γαπμεν ξίως, νεκα ενοίας νυπερβλήτου τς ες τόν διον Βασιλέα καί Διδάσκαλον".
 
Κατά τόν ερό Δαμασκηνό τιμομε τούς γίους, "ς νωθέντας Θε κατά προαίρεσιν καί Τοτον δεξαμένους νοικον καί τ Τούτου μεθέξει γεγονότας χάριτι, περ Ατός στι φύσει" ( PG 94, 1164 Β). "Θεούς δέ λέγω καί βασιλες καί κυρίους ο φύσει - συνεχίζει ερός Πατέρας - λλ' ς τν παθν βασιλεύσαντας καί κυριεύσαντας καί τήν τς θείας εκόνος μοίωσιν, καθ' ν γεγένηνται, παραχάρακτον φυλάξαντας (βασιλεύς γάρ λέγεται καί το βασιλέως εκών)".
 
γ. στέριος μασείας, ντικρούοντας τόν 4ο α. τούς αρετικούς Ενομιανούς, γράφει: "μες Μάρτυρας ο προσκυνομεν, λλά τιμμεν ς γνησίους προσκυνητάς Θεο· θαυμάζομεν τούς ν καιρ πειρασμν καλς σεβασθέντας Θε... να ζηλώσωμεν τάς τν καλς τελευτησάντων τιμάς καί πολαύσωμεν τς προστασίας ατν τς πρός Θεόν".
 
γ. Διονύσιος λεξανδρείας θεωρε τούς Μάρτυρες "το Χριστο παρέδρους καί τς βασιλείας Ατο κοινωνούς καί μετόχους τς κρίσεως Ατο καί συνδικάζοντες Ατ" ("κκλησιαστική στορία" Εσεβίου 6, 42, 5).

Κατά τήν γία Ζ' Οκουμενική Σύνοδο, λατρευτική προσκύνηση πονέμεται μόνον στόν Τριαδικό Θεό, ν στούς γίους πονέμεται σχετική - τιμητική προσκύνηση ("τόν μέν ς Θεόν καί Δεσπότην προσκυνοντες καί σέβοντες, τούς δέ διά τόν κοινόν Δεσπότην, ς Ατο γνησίους θεράποντας τιμντες καί τήν κατά σχέσιν προσκύνησιν πονέμοντες").
 
Παρόμοια εναι πόφανση τς Συνόδου τς ΚΠόλεως το 1672 (στήν ποία συμμετεχαν 4 Πατριάρχες καί 40 λλοι πίσκοποι): "Προσκυνομεν τούς γίους ς πέρ Χριστο γωνισθέντας καί μεσίτας ατούς Θε προβαλλόμεθα, ς παρρησίαν πρός Ατόν κεκτημένους, δι' ατν τήν πό Θεο βοήθειαν ξαιτούμενοι... Τό δέ λέγειν τινάς, τι τό προσκυνεν... τούς γίους το Θεο τιμητικς, λάττωσιν ποιε τς τιμς το Υο, τοτο ματαιολογίαν οόμεθα. Διάφορος γάρ τρόπος τς προσκυνήσεως καί οκ λλατοται δι' ατο το Χριστο προσκύνησις καί τιμή, λατρευτικς τελουμένη" (ω. Καρμίρη, "Τά δογματικά καί συμβολικά μνημεα τς ρθοδόξου κκλησίας", σελ. 692).


τιμή τς περαγίας Θεοτόκου

περαγία Θεοτόκος κατέχει ξαιρετική θέση στή ζωή τς κκλησίας, ν καί πως γράφει σχετικά Βλαδίμηρος Lossky, " Θεοτόκος δέν γινε ποτέ θέμα το δημοσίου κηρύγματος τν ποστόλων· ν Χριστός κηρύχθηκε δημόσια καί γινε γνωστός πό τήν πρώτη στιγμή σ' λόκληρο τόν κόσμο, τό Μυστήριο τς Μητέρας Του ποκαλύφθηκε μόνο σ' ατούς πού σαν μέσα στήν κκλησία... Θεοτόκος δέν εναι τόσο να ντικείμενο πίστις, σο πηγή τς λπίδας μας, καρπός τς πίστης, ριμασμένος στήν Παράδοση" (V. Lossky, "Παναγία"· βλ. "The Mother of God", κδόσεως E.L.Mascall, Λονδίνο 1949, σελ. 35).

Κατά τήν διδασκαλία τν Πατέρων Θεοτόκος κατέχει "τά δευτερεα τς Τριάδος". Ο ρθόδοξοι θεωρομε τήν Παναγία ς "τήν τιμιωτέραν τν Χερουβίμ καί νδοξοτέραν συγκρίτως τν Σεραφείμ", λλά δέν τήν τιμομε λατρευτικς. Στήν λληνική Θεολογική ρολογία διάκριση εναι σαφής: Στό Θεό ποδίδεται λέξη λατρεία, ν στήν Παναγία ο ροι δουλεία καί προσκύνησις (κατά τόν γ. Νικόδημο τόν γιορείτη, στήν Παναγία πονέμουμε τήν "περδουλικήν προσκύνησιν"Νέα Κλίμαξ" 1956, σελ. 135).

Στήν ρθόδοξη λατρεία Παναγία μνημονεύεται ς "Παναγία, χραντος, περευλογημένη, νδοξος Δέσποινα μν Θεοτόκος καί ειπάρθενος Μαρία". Τά κύρια πίθετα πού συνυπάρχουν στή φράση, ποδηλώνουν τήν πίστη τς κκλησίας στό πρόσωπό Της ς Θεοτόκου (Γ' Οκουμενική Σύνοδος, φεσος 431) καί ειπαρθένου (Ε' Οκουμενική Σύνοδος, ΚΠολις 553).
 
προσωνυμία Θεοτόκος ποτελε πέκταση τς Χριστολογίας. Ο Πατέρες τς γίας Γ' Οκουμενικς Συνόδου, πέμεναν στόν ρο ατό, χι μόνο γιά νά τιμήσουν τήν Παρθένο Μαρία λόγ τς προσωπικς Της ξίας, λλά καί γιά νά περιφρουρήσουν τήν δογματική διδασκαλία γιά τό πρόσωπο το Χριστο. γ. Κύριλλος λεξανδρείας ντιμετωπίζοντας τόν Νεστόριο, μέ τήν ποστήριξη τν Πατέρων τς Συνόδου, νέλυσε τό " Λόγος σάρξ γένετο" (ω. 1, 14). Παρθένος Μαρία δέν γέννησε ναν νθρωπο νωμένο μέ τόν Θεό (Χριστοτόκος κατά τόν Νεστόριο), λλά να μοναδικό καί διαίρετο θεανθρώπινο πρόσωπο. τσι ρος Θεοτόκος περιφρουρε τήν νότητα το προσώπου το Χριστο καί χει στήν γία Γ' Οκουμενική Σύνοδο καί στό Δόγμα τς Σάρκωσης, τήν δια βαρύτητα πού χει ρος μοούσιος στήν γία Α' Οκουμενική Σύνοδο καί τό Τριαδικό Δόγμα. (Βλ. τό πρτο πό τά Δώδεκα ναθέματα το γ. Κυρίλλου).
 
προσωνυμία Παναγία, ν δέν τυχε ποτέ κάποιας δογματικς πεξεργασίας, εναι παραδεκτή πό τήν κκλησία διότι κφράζει τήν πίστη, τι Θεοτόκος "νάμεσα σέ λα τά δημιουργήματα το Θεο, εναι τό ψηλότερο παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ το θεϊκο σχεδίου καί τς νθρώπινης λευθερίας" (Καλλίστου Γουέαρ, ατ., σελ. 409). γ. Νικόλαος Καβάσιλας γράφει σχετικά: " Σάρκωση δέν ταν μόνον ργο το Πατρός, τς Δυνάμεως καί το Πνεύματός Του... λλ' ταν πίσης ργο το θελήματος καί τς πίστεως τς Παρθένου... πως κριβς Θεός σαρκώθηκε κουσίως, μέ τόν διο τρόπο πιθυμοσε καί Μητέρα Του νά Τόν γεννήσει κουσίως, μέ τήν πλήρη συγκατάθεσή της" (Περί το Εαγγελισμο, 4,5· Patrologia Orientalis, τ. 19, Παρίσι 1926, σελ. 488).

Ο παρεκλίσεις πό τά προηγούμενα δήγησαν τούς Ρωμαιοκαθολικούς στήν λεγόμενη Μαριολατρεία, ποία κφράζεται κυρίως μέ τήν διδασκαλία περί τς σπίλου συλλήψεως τς Θεοτόκου, ποία νακηρύχθηκε σέ δόγμα πό τόν Πάπα Πίο Θ', τό 1854.

Συμπεράσματα

πό τά προηγούμενα προκύπτει, τι θέση τν γίων στήν κκλησία, πό τήν πρωτοχριστιανική δη ποχή, εναι θέση Φίλων το Θεο καί πρεσβευτν πρός Ατόν, "ες εκαιρον βοήθειαν νωθεν" (κατά τόν Θεοδώρητο Κύρου). "τι δέ τυγχάνουσι - συνεχίζει - σπερ ατοσιν ο πιστς παγγέλοντες, ναφανδόν μαρτυρε τά τούτων ναθήματα, τήν ατρεαν δηλοντα".
 
" Μητέρα το Θεο - γράφει π. ωάννης Ρωμανίδης - καί ο γιοι προσεύχονται διά τήν σωτηρίαν μας καί δ' ,τι συντελε ες ατήν... ς λέγομεν πάντοτε "γεννηθήτω τό θέλημά Σου", λλά ς παρακαλομεν τήν Μητέρα καί τούς φίλους το Θεο νά βάλη τό χέρι Του... Θεός ς φίλους χει τούς βαστάζοντας τόν σταυρόν, διότι γάπη των περβαίνει τήν κοσμικήν γάπην, τις λο ζητε τά αυτς" (φημερίδα "κκλησιαστική Παρέμβαση", φ.95/ 2004, σελ. 16).

Κατέχουν κόμη ο γιοι τήν θέση το Διδασκάλου στό Σμα τς κκλησίας. "Τά Λείψανα τν γίων - διδάσκει ερός Χρυσόστομος - εασεν μν Θεός, βουλόμενος μς πρός Ατόν κείνοις χειραγωγσαι ζλον" ς γνάτιον 5, PG 50, 595). Καί κατά τόν π. Γεώργιο Μεταλληνό, "καινός" νθρωπος γιά τήν κκλησία εναι "θεούμενος", γιος, ποος λειτουργντας ς πρόσωπο μέ τούς "συναγίους" του, μπορε νά πραγματοποιήσει τήν ν Χριστ κοινωνία, ς "πώνυμον το Χριστο καινήν πολιτείαν" (Πρωτ. Γ. Μεταλληνο, "ρθοδοξία καί λληνικός Πολιτισμός"· Περιοδικό "λληνορθόδοξος Βυζαντινός Πολιτισμός", φ. 1/1999, σελ. 13).

" αθεντικότητα τς ζως - γράφει λλο - βρίσκεται στήν κοινωνία τν γίων, πού εναι τά μόνιμα δηγητικά πρότυπα τς Ρωμιοσύνης. Εναι πράγματι χαρακτηριστικό, τι ν στή Δύση γέτης ναδεικνύεται σοφός νθρωπος, στήν ρθόδοξη νατολή γέτης καί νθρωπολογικό πρότυπο το πιστο εναι γιος. κμή τς Δυτικς κοινωνίας εναι νάξειξη σοφν· τς Ρωμαίϊκης κοινωνίας "παραγωγή" γίων, φορέων τς θείας σοφίας". (Πρωτ. Γ. Μεταλληνο, "λληνοθρόδοξος καί Δυτικοευρωπαϊκός Πολιτισμός"· Περιοδικό "λληνορθόδοξος Βυζαντινός Πολιτισμός", φ.3/2000, σελ. 13).

κκλησία κφράζει τήν τιμή Της πρός τούς γίους Της μέ συγκεκριμένους τρόπους:
 
νεγείρει Ναούς πρός τιμή τους, "ρχς γενομένης" μέ τά Μαρτύρια, (μικρούς Ναούς πάνω στούς τάφους τν Μαρτύρων)·
 
Καθαγιάζει τίς γιες Τράπεζες τν Ναν κατά τά γκαίνια, μέ τήν κατάθεση Μαρτυρικν Λειψάνων, καθώς καί τά ερά ντιμήνσια μέ τήν συρραφή Λειψάνων σ'ατά·
 
Δέχεται Εκόνες τους, ο ποες "νεργον ς σημεο συνάντησης τν ζώντων μελν τς κκλησίας μέ τούς προαπελθόντες" (π. Καλλίστου Γουέαρ, ατ., σελ. 406).

Θεσπίζει ορτές, γιά νά τιμήσει τήν μνήμη τους γεγονότα σχετικά μ' ατούς (ρχικά τίς Συνάξεις στούς τάφους τν Μαρτύρων)· πίκεντρο τν ορτν εναι Θεία Εχαριστία, που ο πιστοί κοινωνον μέ τόν ορταζόμενο γιο, "ν τ ποτηρί το Χριστο" (πως ναφέρεται στό Μαρτύριο το γ. Πολυκάρπου)· μνημόνευση ζώντων καί τεθνεώτων πιστν κατά τήν Θεία Λειτουργία, προξενε πνευματική φέλεια χι μόνον στούς μνημονευομένους πιστούς, λλά καί στούς διους τούς γίους. "Τί οει τό πέρ Μαρτύρων προσφέρεσθαι - λέγει ερός Χρυσόστομος - τό κληθναι ν κείν τ ρα; Κν Μάρτυρες σι, κν πέρ Μαρτύρων, μεγάλη τιμή τό νομασθναι το Δεσπότου παρόντος, το θανάτου πιτελουμένου κείνου, τς φρικτς θυσίας, τν φάτων Μυστηρίων... Καθάπερ γάρ ταν πινίκια τν Βασιλέων γηται, τότε εφημονται μέν καί σοι τς νίκης κοινώνησαν, φίενται δέ καί σοι ν δεσμος εσι διά τν καιρόν" (PG 60, 170)·

Μνημονεύει τν γίων στίς ερές κολουθίες ("μνημονεύομεν - λέγει γ. Κύριλλος εροσολύμων - καί τν προκεκοιμημένων, πρτον Πατριαρχν, Προφητν, ποστόλων, Μαρτύρων, πως Θεός τας εχας ατν καί τας πρεσβείαις, προσδέξηται μν τήν δέησινPG 33, 1116)·

Χρησιμοποιε σματικές πρός τιμήν τους κολουθίες, μεταξύ τν ποίων περιλαμβάνονται κορυφαα ργα χι μόνο τς Χριστιανικς, λλά καί τς Παγκόσμιας Γραμματείας·
 
Δίδει στούς πιστούς κατά τό Βάπτισμα νόματα γίων, "ς σύμβολο τς εσόδου τους στήν νότητα τς κκλησίας, πού δέν εναι μόνο πίγεια, λλά καί πουράνια" (π. Καλλίστου Γουέαρ, ατ., σελ. 406).

ντιδράσεις κατά τς τιμς τν γίων

Κατά τς τιμς τν γίων ντέδρασαν πρτοι ο βραοι διώκτες το Χριστιανισμο (στό Μαρτύριο το γ. Πολυκάρπου γράφεται - πως δη ναφέραμε - τι μπόδιζαν τήν πόδοση τν Λειψάνων το γίου στούς Χριστιανούς, μέ τήν ποκριτική δικαιολογία, "μή, φέντες τόν σταυρωμένον, τοτον ρξωνται σέβεσθαι"!) καί τό ργο τους συνέχισαν ουλιανός Παραβάτης (361 - 363) καί διάφοροι αρετικοί.
 
γ. Κύριλλος ρχιεπ. λεξανδρείας στό ργο του διέσωσε τήν θέση το ουλιανο γιά τήν τιμή τν γίων καί τν Λειψάνων τους. "Μίασμα καί μύσος - πίστευε Παραβάτης - στί τά τν νεκρν σώματα". Γιά τόν λόγο ατό καί καψε πολλά μαρτυρικά Λείψανα (πως το Τιμίου Προδρόμου).
 
Στήν στορική πορεία ο Μανιχαοι, Γνωστικοί κ.. αρετικοί, πέρριψαν ντελς τήν τιμή τν γίων καί τν Λειψάνων τους, ποστηρίζοντας τι πρόκειται γιά εδωλολατρεία. ερός Αγουστνος διδάσκει σχετικά, μυνόμενος τς ρθοδόξου Πίστεως καί διδασκαλίας: "Οδείς προσφέρει νταθα τήν θυσίαν ες τόν Μάρτυρα, ες ν νήκει τάφος καί τό Μαρτύριον (ες τόν Πέτρον, τόν Παλον τόν Κυπριανόν), λλ' ες τόν Θεόν - καί ατό τό γνωρίζει καλς οοσδήποτε πιστός - τόν δημιουργήσαντα καί στεφανώσαντα τούς Μάρτυρας" (PL 42, 384).

Στούς νεώτερους χρόνους τήν τιμή τν γίων πέρριψαν ο Διαμαρτυρόμενοι (πό ντίδραση στίς σχετικές καταχρήσεις, παρανοήσεις καί περβολές τς Ρωμαιοκαθολικς κκλησίας), διατυπώνοντας καί τήν κατηγορία γιά πτώση τν δεχομένων τήν τιμή τν γίων, σέ μορφή πρωτόγονης λατρείας! Στίς μέρες μας τήν τιμή τν γίων πορρίπτουν ο κάθε φύσεως καί μολογίας αρετικοί, μέ πρώτους τούς ποκαλουμένους "Χριστιανούς Μάρτυρες το εχωβ".

Μέρος Δεύτερο
 
ΠΕΡΙ ΑΓΙΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ

θεολογία τν γίων Λειψάνων

"ρκε τόν λόγον πιστώσασθαι τά καθ' κάστην
μέραν πό τν Μαρτύρων τελούμενα θαύματα".
ερός Χρυσόστομος

Κατά τή διδασκαλία τν Πατέρων κτιστη χάρι το Θεο γιάζει χι μόνο τίς ψυχές, λλά καί τά σώματα τν γίων, κόμη καί ερά ντικείμενα, πως εκόνες καί τάφους ερν προσώπων. Κατά τόν γ. Νικόδημο τόν γιορείτη, ατία τς εωδίας καί θαυματουργίας τν Λειψάνων τν γίων, «εναι παξ νοικήσασα ες τά σώματα ατν Χάρις το γίου Πνεύματος, τις δέν χωρίζεται π’ ατά μετά θάνατον, λλά μένει μετ’ ατν. θεν τάς μέν ψυχάς τν γίων ποιε μακαρίας ν ορανος, τά δέ σώματα ατν ποδεικνύει πηγήν εωδίας καί θαυμάτων παραδίξων καί αμάτων. Καθώς καί Χάρις εναι ζωοποιός, οτω ζωοποιά καί τά σώματα τν γίων ποτελε»ορτοδρόμιον», κδοσις 1961, σελ. 570).

Εσέβιος Καισαρείας γράφει, τι "φ' λης τς οκουμένης διαλάμψαντες ο μεγαλοπρεπες το Χριστο Μάρτυρες, τούς μέν πανταχο τς νδρείας ατν πόπτας εκότως κατεπλήξαντο, τς δέ το Σωτρος μν θείας ς ληθς καί πορρήτου δυνάμεως μφαν δι' αυτν τά τεκμήρια παρεστήσαντο" ("κκλησιαστική στορία" 8· 12, 11). Εναι δηλαδή ο γιοι κείνοι πού ποδεικνύουν στόν κόσμο μέ τά θαύματά τους μέ τήν κατάσταση τν Λειψάνων τους (φθαρσία μυροβλυσία), τήν δύναμη το Χριστο.
 
Ατές ο ποδείξεις - τεκμήρια (πως γράφει καί γ. ππόλυτος (Δανιήλ 2· 36, 4), δήγησαν στρατιές νθρώπων στή θεογνωσία, διότι "νίκα ν τις τν γίων πί μαρτύριον κληθ καί μεγαλεά τινα πό Θεο ες ατόν γεννηθ, εθέως πάντες δόντες θαυμάζουσι... πολλοί δέ δι' ατν πιστεύσαντες, σαύτως καί ατοί μάρτυρες Θεο γίνονται". Χαρακτηριστικά εναι τά παραδείγματα πό τό μαρτύριο τς γ. Ακατερίνης κ. . Μαρτύρων.
 
σ. σίδωρος Πηλουσιώτης στήν πάντησή του στόν θνικό συγγραφέα έρακα γράφει: "Ε σκανδαλίζ πί τ κόνει τν Μαρτυρικν σωμάτων, παρ' μν τιμωμένη διά τήν περί τόν Θεόν γάπην καί νστασιν, ρώτησον τούς ξ ατν τάς άσεις λαμβάνοντας καί μάθε πόσοις πάθεσι θεραπείας χαρίζονται· καί ο μόνον ο σκώψεις τό γινόμενον, λλά καί ζηλώσεις πάντων τό κατορθούμενον" (PG, 50, 551).

ερός Χρυσόστομος θεωρε τά για Λείψανα "παραμύθιον σφαλές τν εί καταλαμβανόντων μς κακν" (PG 50, 595). "Βλέπε παρακαθημένην ατος το Θεο τήν δύναμιν - λέγει - περιβεβλημένην ατος το Πνεύματος τήν χάριν, περιστέλλουσαν ατος το ορανίου φωτός τήν δόξαν" (PG 50, 617). Γιά τοτο καί συνιστ: "Συμπλακμεν ατν τας θήκαις· δύνανται γάρ καί θήκαι Μαρτύρων πολλήν χειν δύναμιν, σπερ ον καί τά στ τν Μαρτύρων πολλήν χει τήν σχύν" (PG 50, 640). Καί λλο λέγει: "Παράμεινε τ τάφ το Μάρτυρος· κχεε δάκρυον κε, σύντριψον τήν διάνοιαν, ρον ελογίαν πό το τάφου... Περιπλάκηθι τήν σορόν, προσηλώθητι τ λάρνακι· οχί τά στ μόνον τν Μαρτύρων, λλά καί ο τάφοι ατν καί α λάρνακες πολλήν βρύουσιν ελογίαν. Λάβε λαιον γιον καί κατάχρισόν σου λον τό σμα, τήν γλτταν, τά χείλη, τόν τράχηλον, τούς φθαλμούς καί οδέποτε μπεσ ες τό ναυάγιον τς μέθης". Καί "νοιξον τς πίστεως τούς φθαλμούς καί βλέπε παρακαθημένην ατος το Θεο τήν δύναμιν, περιβεβλημένην ατος το Πνεύματος τήν χάριν, περιστέλλουσαν ατος το ορανίου φωτός τήν δόξαν... το Πνεύματος τήν νέργειαν".
 
Ο δαίμονες κατά τόν ερό Πατέρα "καθάπερ λήσταρχοι καί τυμβωρύχοι, πειδάν δωσιν πλα που κείμενα βασιλικά, θώρακα καί σπίδα καί κράνος, χρυσ πάντα καταλαμπόμενα, ποπηδσιν εθέως καί οδέ προσελθεν, οδέ ψασθαι τολμσι, μέγαν φορώμενα κίνδυνον, ε τι τοιοτον τολμήσαιεν· οτω δή καί ο δαίμονες, ο ληθινοί λήσταρχοι, πουπερ ν δωσι Μαρτύρων σώματα κείμενα, δραπετεύουσι καί ποπηδσιν εθέως" τ. 617 - 618).
 
λλο πίσης γράφει: "Πς τήν κόνιν ατν δεδοίκασιν (ο δαίμονες); Πς καί τούς τάφους φεύγουσιν; Οδέ γάρ πειδή νεκρούς φοβονται, δαίμονες τοτο πάσχουσι. δού γάρ μύριοι νεκροί πανταχο τς γς, κκείνους μέν προσεδρεύουσι καί πολλούς ν δη τις δαιμονιντας ν ρημίαις διατρίβοντας καί τάφοις· νθα δέ τν Μαρτύρων στ κατορρυκται, ς πό πυρός τινος καί κολάσεως φορήτου φεύγουσι, τήν νδον μαστίζουσαν ατούς δύναμιν μετά λαμπρς νακηρύττοντες φωνς" (PG 50, 686).

Μέγας Βασίλειος γράφει: " ψάμενος στέων Μάρτυρος, λαμβάνει τινά μετουσίαν γιασμο, κ τς ν τ σώματι παρεδρευούσης χάριτος" (PG 30, 112). Τό διο δέχεται καί γ. Γρηγόριος Θεολόγος ("νν Μαρτύρων) καί τά σώματα μόνον, σα δύνανται τας γίαις ψυχας φαπτόμενα τιμώμεναPG 35, 589).
 
γ. Γρηγόριος Νύσσης σημειώνει, τι τά Λείψανα φέθηκαν πό τόν Θεό, σάν πολύτιμα κειμήλια τς Πίστεως, μέχρι τήν Δευτέρα Παρουσία ("ν ερ τόπ κατάκειται Λείψανον, σπερ τι κειμήλιον πολυτίμητον τ καιρ τς παλιγγενεσίας τηρούμενον").
 
γ. Κύριλλος εροσολύμων διδάσκει, τι "γκειταί τις δύναμις τ τν γίων σώματι, διά τήν ν τοσούτοις τεσιν νοικήσασαν ν ατ δικαίαν ψυχήν, ς πηρέτημα γέγονεν" (Κατήχησις 18, 16· PG 33, 1036 Β - 1037Α).

Θεοδώρητος Κύρου λέγει, τι " πανθοσα τος Λειψάνοις χάρις διανέμει τά δρα, τ πίστει τν προσιόντων τήν φιλοτιμίαν μετροσα...ο πιστς δέ παγγέλοντες, τυγχάνουσιν νπερ ατοσιν".
 
σιος Σεραφείμ το Σάρωφ (+ 1833), δίδασκε σχετικά περί τν γίων Λειψάνων, τι «τά Λείψανα τν γίων εναι φωνες σάλπιγγες καί βροντές πού εαγγελίζονται τό θέλημα το Θεο, ο ποες μς καλον σέ μετάνοια» ποκαλυπτικό πόμνημα το Νικολάου Μοτοβίλωφ καί γ. Σεραφείμ το Σάρωφ», κδοσις «ρθόδοξος Κυψέλη», 2005, σελ. 98). Σχετικά δέ μέ τήν ναγνώριση τν γίων Λειψάνων διδάσκει σχετικά: « ναγνώριση τν τιμίων Λειψάνων δέν εναι μία γραφειοκρατική διαδικασία… ποκάλυψη καί ναγνώριση τν τιμίων Λειψάνων εναι ργο τς Θείας Πρόνοιας, ποία κάνει τούς νθρώπους πού εαρεστον τόν Θεό, νά εναι ργανα μέ τά ποα Ατός δηγε λλους στή σωτηρία»τ. σελ. 97 καί 98).

"ταν νθρωπος φθάνει στή θέωση - γράφει Μητροπ. Ναυπάκτου ερόθεος Βλάχος - θεώνεται λοκληρωτικά, ψυχ τε καί σώματι, γι' ατό καί χουμε τήν παρξη τν χαριτοβρύτων καί φθάρτων Λειψάνων. Τά ερά, φθαρτα καί θαυματουργοντα Λείψανα, βεβαιώνουν τήν λήθεια τς ποκαλύψεως καί τήν μπειρία τς θεώσεως". (εροθέου Βλάχου, "Τό πρόσωπο στήν ρθόδοξη Παράδοση", 1994, σελ. 267).

«πειδή ο ρθόδοξοι πιστεύουν πς τό σμα γιάζεται καί μεταμορφώνεται μαζί μέ τήν ψυχή – γράφει π. Διοκλείας Κάλλιστος Ware – γι’ ατό δείχνουν ναν πειρο σεβασμό στά ερά Λείψανα τν γίων. πως καί ο Ρωμαιοκαθολικοί, τσι κι ατοί πιστεύουν πώς χάρη το Θεο, πού εναι παροσα στά σώματα τν γίων κατά τήν διάρκεια τς ζως τους, παραμένει νεργός στά Λείψανά τους ταν πεθάνουν καί πώς Θεός χρησιμοποιε ατά τά Λείψανα ς γωγό τς θείας δύναμης καί ργανα άσεων.

Σέ μερικές περιπτώσεις τά σώματα τ
ν γίων χουν κατά θαυματουργικό τρόπο διατηρηθε φθαρτα, λλά καί κε πού ατό δέν συμβαίνει, ο ρθόδοξοι δείχνουν ναν τεράστιο σεβασμό πρός τά στά τους. Ατός σεβασμός τν γίων Λειψάνων δέν εναι ποτέλεσμα γνοιας καί δεισιδαιμονίας, λλά καρπός μις πολύ νεπτυγμένης θεολογίας το σώματος». (Καλλίστου Ware, « ρθόδοξη κκλησία», κδοσις ΑΚΡΙΤΑΣ, 1996, σελ. 371).

" θέωση κατά τήν ρθόδοξη Θεολογία - γράφει Γ. Πουλάκης - φορ καί τό σμα. ρκετοί γιοι γεύθηκαν πλούσια τούς καρπούς τς ρατς καί σωματικς δόξας, δη πό ατή τήν ζωή. γ. ρσένιος Μέγας θετο πό τούς μαθητές του νά λάμπει τό πρόσωπό του τήν ρα τς προσευχς. Τό πρόσωπο το γ. λεξίου, το νθρώπου το Θεο, λαμψε πως τό πρόσωπο το γ. Προφήτη Μωϋσ το Θεόπτη.

Σημε
α τς θεώσεως το σώματος εναι πέρα πό τήν λάμψη το προσώπου, μετάδοση γιασμο μέ τήν φή, μυροβλυσία τν τιμίων Λειψάνων, φθαρσία, εωδία, διαίτερος χρωματισμός τν στν, θαυματουργία, κ.λ.π.... σημασία καί τιμή τν ερν Λειψάνων εναι μεγάλη, γιατί πηγάζει πό μία ρθά νεπτυγμένη θεολογία περί το σώματος καί μία βαθειά κατανόηση το Μυστηρίου τς Σαρκώσεως το Θεο Λόγου καί τς "ν σώματι" Μεταμορφώσεως, ναστάσεως καί ναλήψεώς του". (Γ. Πουλάκη, "Τά για Λείψανα στήν ρθόδοξη λατρεία καί στήν γιορείτικη Παράδοση"· Περιοδικό "γιος Βησσαρίων", φ. 4. 2001, σελ.98).

Εναι χαρακτηριστικά κόμη σα γράφει Πρωτ. Δημ. Βάκαρος: " Μάρτυς ποτελε κατ' ξοχήν καί κυρίως τόν ριμον καρπόν τς νθούσης πίστεως τς Χριστιανικς Κοινότητος, τς κκλησίας. άν πίστις τς κκλησίας εναι καρποφόρα, τότε ες τήν ζωήν Της ναδεικύονται Μάρτυρες...

Μάρτυς δέν γωνίζεται μόνος του, λλά μέσα ες τόν Μάρτυρα γωνίζεται διος Κύριος, ποος τελικά χαρίζει τήν νίκην ες τόν Μάρτυρα. π' ατήν τήν ννοιαν Μάρτυς γιάζεται, διότι ν ατ ναός το γίου Πνεύματος, χει δη κατοικηθ πό τόν διον τόν Κύριον, ποος ντός ατο γωνίζεται· εναι διος Κύριος ποος γιάζει τά σώματα τν Μαρτύρων, τά στ τν Μαρτύρων, τά Λείψανα τν Μαρτύρων. Δέν εναι δυνατόν, λοιπόν, παρά νά χωμεν κατά καιρούς καί κατά τήν βουλήν το Κυρίου, καθ' κάστην γεννεάν, ατήν τήν παρουσίαν το Κυρίου, διά μέσου τν γίων Λειψάνων. μως, πως δύναμις το νόματος το Κυρίου, πού πικαλούμεθα διά τς προσευχς, δέν χει τά δια πο-τελέσματα ες λους τούς νθρώπους, τσι καί ες τούς γίους καί τούς Μάρτυρας· κατά θείαν βουλήν καί κατά θείαν παραχώρησιν, πού κενος μόνον οδε, φήνει διά μέσου τν αώνων Λείψανα διάφθορα ες τήν ροήν το χρόνου... πό τήν λλην πλευράν τά Λείψανα τν γίων, τά στ τν γίων, ναδίδουν εωδίαν, εωδίαν πνευματικήν, τοιαύτην εωδίαν πού ες μάτην προσπαθον νά μιμηθον τά ργοστάσια παρασκευς ρωμάτων λοκλήρου το κόσμου. Διότι εναι εωδία τς Χάριτος το Θεο, εναι "σμή εωδίας πνευματικς", πως λέγει κκλησία μας ες κάθε Θεία Λειτουργία.

Τό
διάφθορον τν σωμάτων καί εωδία τν ερν Λειψάνων τν γίων, εναι ατή ατη παρουσία το Κυρίου πί τς γς, το θαυμαστο ν τος γίοις Ατο" (Παντελεήμονος Μητροπ. Θεσσαλονίκης, " πανακομιδή τν ερν Λειψάνων το σ. Δαβίδ ες τήν Θεσσαλονίκην, 17 ουλίου 1978", 1979, σελ. 20).

"Ο γιοι (σιοι, Μάρτυρες, μολογητές) - γράφει καί π. Γεώργιος Μεταλληνός, Καθηγητής το Πανεπιστημίου θηνν - δέν παραδίδουν τήν ν Χριστ λήθεια μόνο μέ τό λόγο καί τήν λη βιωτή τους, λλά ποβαίνουν πό Θεο Μάρτυρες τς Πίστης μέ τά φθαρτα, κέραια καί θαυματουργά Λείψανά τους" τ. σελ. 15).

Συμπερασματικά λοιπόν, σύμφωνα μέ τόν μ. Καθηγητή το Πανεπιστημίου θηνν Εάγγελο Θεοδώρου, "τά Λείψανα εναι τά ερά κατάλοιπα τν γίων, τά γιασμένα σώματα τν φίλων το Θεο. Τά σώματα ατά, τά καθαρμένα πό τά πάθη καί τήν μαρτία, στά ποα νόσο ζοσαν κατοικοσε τό Πνεμα το Θεο, μετά θάνατον δέν τά προσβάλλει διάλυση καί διαφθορά. Δέν τά γκαταλείπει Χάρη το Θεο, ποία τά κάνει νά εωδιάζουν. Εναι θκες γιες, πηγές γιασμάτων καί ελογιν το Θεο καί θαυματουργά, διότι δι' ατν νεργε Χάρη το Θεο".
 
Μετά τά προηγούμενα ξηγεται εκολα:
 
φθαρσία κάποιων Λειψάνων (σέ λλη ργασία μας ναφερόμεθα ναλυτικά)·
 
Τά περφυσικά χαρακτηριστικά διαφθόρων Λειψάνων (πως τς διαφθόρου ριστερς παλάμης τς γ. Μαρίας τς Μαγδαληνς στή Μονή Σιμωνόπετρας γίου ρους, ποία χει τήν θερμοκρασία το ζωντανο νθρωπίνου σώματος!)·
 
μυροβλυσία λλων Λειψάνων, λ.χ. ποστόλου νδρέου (το ποίου τά Λείψανα στό μάλφι τς ταλίας, μυροβλύζουν μέχρι σήμερα), Μεγαλομ. Δημητρίου, Νικολάου π. Μύρων (μυροβλύζουν μέχρι σήμερα στό Μπάρι τς ταλίας), χιλλίου π. Λαρίσης, σ. Θεοδώρας τς Θεσσαλονίκης, σ. Βαλβούργας τς Σαξονίας, σίων Νείλου καί Θεοφίλου τν θωνιτν, σ. Βαρβάρου, σ. θανασίου Πατριάρχου ΚΠόλεως καί σιομάρτυρος γαθαγγέλου τν σφιγ-μενιτν, σ. Νίκωνος το Μετανοετε καί σ. Μάλου το ρημίτου. Στό Μαρτύριο το γ. Πολυκάρπου ναφέρεται, τι ταν γιος παραδόθηκε στή φωτιά, "εωδίας τοσαύτης ντελαβόμεθα (ο παρόντες), ς λιβανωτο πνέοντος λλου τινός τν τιμίων ρωμάτων".
 
μυροβλυσία τάφων γίων (γ. ρμιόνης θυγατρός το π. Φιλίππου, σ. Συμεών τς Μονς Χιλανδαρίου, γ. Εθυμίου πισκόπου Μαδύτου, κ..), καθώς καί
 
μυροβλυσία Εκόνων (τς Παναγίας στίς Μονές γ. Παύλου γίου ρους, Μαλεβς Κυνουρίας, κ. λλο) καί κυρίως
 
θαυματουργία τν γίων Λειψάνων (" Κάρα το γ. Μιχαήλ π. Συνάδων - γράφει Γ. Πουλάκης - πού εναι θησαυρισμένη στή Μεγίστη Λαύρα, γινε πολλές φορές φορμή μεγάλων άσεων σέ πόλεις καί χωριά, μεταφερόμενη πό Λαυριτες πατέρες· τά - σέ λίαν περίτεχνη λειψανοθήκη - Λείψανα το γ. Νήφωνος Πατριάρχου ΚΠόλεως, πού κατέχει Μονή Διονυσίου, βοήθησαν πάρα πολύ τόν λαό στήν Ρουμανία, μετά τήν κε πίσκεψή τους πό Διονυσιάτες πατέρες· μυροβόλος "σπερ ρόδον" Κάρα το γ. Βησσαρίωνος, σωσε τό Βουκουρέστι πό μεγάλο θανατικό, ταν γεμόνας ταν Κων. Μαυροκορδτοςατ., σελ. 100).

Στό σημεο ατό κρίνουμε χρήσιμο νά ναφέρουμε, τι πολλά θαύματα τς ρθοδόξου Πίστεως ναφέρονται στόν τρόπο μαρτυρίου καί στά Λείψανα διαφόρων γίων. Λ.χ.
 
Μία μάδα Μαρτύρων νομάζονται Γαλακτότμητοι, διότι κατά τόν ποκεφαλισμό τους τρεξε γάλα ντί αματος! Στήν μάδα ατή περιλαμβάνονται - πως προκύπτει πό τά συναξάριά τους - ο Μεγαλομάρτυρες Παντελεήμων καί Ακατερίνη καί ο Μάρτυρες ντίοχος (16η ουλίου), Πίστις (17η Σεπτ.), Σεβαστιανή (24η κτ.) καί Βίκτωρ (11η Νοεμ.)·
 
Τήν Πρωτομάρτυρα Θέκλα δέχθηκε "πέτρα διανοιγεσα
 
Μάρτυς Θεοδοσία τς Θεσσαλονίκης κίνησε τό νεκρό της σμα·
 
σ. Φιλόθεος Πρεσβύτερος, "μετά πάροδον τους πό το θανάτου του, ταν μελλον νά μεταθέσουν τό Λείψανό του δύο ερες, ξέτεινεν γιος ς ζν καί γιής τάς δύο χερας του καί λαβών τούς ερες κ τν μων γέρθη καί περιεπάτησεν τρία βήματα
 
Τς σ. Βερβούργας τς Βρεττανίας (+ 700) τό διάφθορο Λείψανο διαλύθηκε θαυματουργικά τό 869, γιά νά μήν βεβηλωθε πό τούς εσβολες Δανούς·
 
Το σ. Βασιλείου τς Μαγκάζεα Σιβηρίας (+ 1602), ν τό Λείψανο ρίχθηκε σέ λος ναδύθηκε πό κε εωδιαστό 40 χρόνια μετά!
 
Το σ. Δαμιανο το σφιγμενίτου (+ 1280) τό σκήνωμα εωδίαζε γιά 40 μέρες καί εωδία γινόταν ντιληπτή πό πόσταση 2 χιλιομέτρων!
 
Το Μάρτυρος Γαβριήλ - Γεωργίου, γεμόνος το Βλαδιμήρ (+ 1247), κατά τήν ταφή κεφαλή νώθηκε μέ τό πόλοιπο σμα!
 
Το Νεομάρτυρος Λαζάρου το Βουλγάρου τό Λείψανο στρεφόταν πρός τήν νατολή (τό διο συνέβαινε καί στήν Κάρα το ερομάρτυρος Σεραφείμ π. Φαναρίου)!
 
Το Νεομάρτυρος Μύρωνος τό Λείψανο καταυγάσθηκε πό περκόσμιο φς· καί
 
Το γ. θανασίου π. Χριστιανουπόλεως μέχρι σήμερα τρίζει λάρνακα τν ερν Λειψάνων.
 
Τν γίων ανουαρίου πισκόπου, Παντελεήμονος το αματικο καί Πατρικίας τς ΚΠόλεως σώζεται αμα (στή Νεάπολη τς ταλίας), τό ποο κατά τρόπο παράδοξο γροποιεται (το γ. ανουαρίου 18 φορές τόν χρόνο, το γ. Παντελεήμονος στή μνήμη του καί γιά κάποιο διάστημα πρίν καί μετά πό ατή καί τς γ. Πατρικίας κατά τήν μνήμη της, λλά καί κτάκτως).
 
κόμη λλων γίων "κρυψε" Θεός τά Λείψανα καί δέν βρέθηκαν ποτέ (π.χ. τς Μεγαλομάρτυρος Ερήνης, τν διά Χριστόν Σαλν νδρέα καί Συμεών καί τν σίων Κοσμ το Ζωγραφίτου καί Σωφρονίου το γιαννανίτου).
 
Μετά τά προηγούμενα δικαιολογεται θέσις το Πρωτ. Δημ. Στανιλοάε, τι ποστολή τς κκλησίας εναι νά λειτουργε "ς ργαστήριον ναστάσεως" (Πρωτ. Δημ. Στανιλοάε, "Ες γ. Μαξίμου μολογητο, Φιλοσοφικά καί Θεολογικά ρωτήματα", τ. 1ος, σελ. 270) καί πεξήγησις το Μητροπ. Ναυπάκτου εροθέου Βλάχου, τι " κκλησία εναι ργαστήριο τς ναστάσεως το νθρώπου καί σκοπός Της εναι νά κάνη ερά Λείψανα" (εροθέου Βλάχου, ατ., σελ. 283).


τιμή τν γίων Λειψάνων

τιμητική προσκύνησι τν γίων Λειψάνων, βασίζεται στό δόγμα τς νανθρωπήσεως το Θεο Λόγου. " Χριστός γινε τέλειος νθρωπος - σημειώνει Καθηγητής Δημ. Τσάμης - γιά νά θεώσει λόκληρη τήν νθρώπινη φύση· κτιστη νέργεια τς θεώσεως πεκτείνεται σ' λο τό σμα το Χριστο, τήν κοινωνία τν γίων, πού εναι κκλησία. κθεωτική ατή νέργεια παραμένει στά σώματα τν γίων καί μετά τόν θάνατό τους" ( "Τό Μαρτυρολόγιον το Σιν", σελ. 23 - 24).

ν Χριστ θέωσις το νθρώπου δέν φορ μόνον τήν ψυχή του, λλά περιλαμβάνει καί τό σμα του. "Τό σμα μας θεώνεται ταυτόχρονα μέ τήν ψυχή μας", διδάσκει γ. Μάξιμος μολογητής ("Κεφάλαια Θεολογίας"· 2, 88, PG 90, 1168Α), διότι τό νθρώπινο πρόσωπο εναι μία νότητα σώματος καί ψυχς καί Θεάνθρωπος ησος προσέλαβε, σωσε καί λύτρωσε λόκληρο τό νθρώπινο πρόσωπο.
 
Κατά τόν πόστολο Παλο τό σμα κατέχει ψηλή θέση, φ' σον "ναός το ν μν γίου Πνεύματος στιν" (Α' Κορ. 6, 19). Γι' ατό καί παρακαλε μς τούς δελφούς του Χριστιανούς, "διά τν οκτιρμν το Θεο, παραστσαι τά σώματα μν θυσίαν ζσαν, γίαν, εάρεστον τ Θε" (Ρωμ. 12, 1).
 
"πειδή ο ρθόδοξοι πιστεύουν πώς τό σμα γιάζεται καί μεταμορφώνεται μαζί μέ τήν ψυχή - γράφει πίσκοπος Διοκλείας Κάλλιστος Γουέαρ - γι' ατό δείχνουν ναν πειρο σεβασμό στά ερά Λείψανα τν γίων. πως ο Ρωμαιοκαθολικοί, τσι κι ατοί πιστεύουν πώς χάρη το Θεο, πού εναι παροσα στά σώματα τν γίων κατά τήν διάρκεια τς ζως τους, παραμένει νεργός στά Λείψανά τους ταν πεθάνουν, καί πώς Θεός χρησιμοποιε ατά τά Λείψανα ς γωγό τς θείας δύναμης καί ργανα άσεων.

Σέ μερικές περιπτώσεις τά σώματα τ
ν γίων χουν κατά θαυματουργικό τρόπο διατηρηθε φθαρτα, λλά καί κε πού ατό δέν συμβαίνει, ο ρθόδοξοι δείχνουν ναν τεράστιο σεβασμό στά στά τους. Ατός σεβασμός τν γίων Λειψάνων δέν εναι ποτέλεσμα γνοιας καί δεισιδαιμονίας, λλά καρπός μις πολύ νεπτυγμένης θεολογίας το σώματος" (Καλλίστου Γουεάρ, " ρθόδοξη κκλησία", 1996, σελ. 371).

Ατή κριβς νεπτυγμένη στόν χρο τς ρθοδοξίας θεολογία το σώματος καί ξ' ατς πίστις στήν σχάτη νάστασή του κατά τήν Δευτέρα Παρουσία, δέν πιτρέπει τήν καύση τν νεκρν, λλά προβλέπει τόν νταφιασμό μέ διαίτερη κκλησιαστική τιμή.
 
Μινούκιος Φλιξ (τέλος 2ου α.) λέγει χαρακτηριστικά, τι ο Χριστιανοί "προσβλέπουμε στήν νοιξη το σώματος" (Octavius, 34). Ατή "νοιξη", θέωση δηλαδή το σώματος, τοποθετεται κατά τήν Δευτέρα Παρουσία, πειδή στήν παροσα ζωή θέωση τν γίων κφράζεται κυρίως μέ σωτερικές "ν γί Πνεύματι" καταστάσεις. μως, "τήν μέρα τς ναστάσεως - διδάσκει σ. Μακάριος - δόξα το γίου Πνεύματος βγαίνει πό μέσα ξω, στολίζοντας καί καλύπτοντας τά σώματα τν γίων, ατή δόξα πού ταν πρίν κρυμμένη μέσα στήν ψυχή τους. ,τι χει νθρωπος τώρα, ατό τό διο ξωτερικεύεται στό σμα" (Μακαρίου μιλίες, 5,9).

Στίς Συναξαριστικές πηγές πάρχουν ρκετές ναφορές πού ποδεικνύουν, τι Θεός πιτρέπει σέ κάποιες περιπτώσεις τήν πρόγευση πό ατή τήν ζωή τς ορανίου μακαριότητος τν γίων Του, μέ συγκεκριμένες κφράσεις σωματικς καί ρατς δόξας. "μεταμόρφωσις" το σ. Σεραφείμ το Σάρωφ μπροστά στόν μαθητή του Νικ. Μοτοβίλωφ, παραμένει χαρακτηριστική. Το "Κτίτορος τς γίας Ρωσίας" σ. Σεργίου το Ραντονέζ μετά θάνατον τό σμα λαμψε! Μέγας ρσένιος ταν προσευχόταν, φαινόταν στούς μαθητές του "ς πρ"! (ποφθέγματα, PG 65, 27). Γιά τόν σ. Παμβώ γράφεται, τι "ς λαβε Μωυσς τήν εκόνα τς δόξης το δάμ, τε δοξάσθη τό πρόσωπον ατο, οτως καί το ββ Παμβώ ς στραπή λαμπε τό πρόσωπον ατο καί ν ς Βασιλεύς καθήμενος πί το θρόνου ατο" (ποφθέγματα, PG 65, 12). Τά προηγούμενα ατιολογε γ. Γρηγόριος Παλαμς ς κολούθως: "Ε γάρ συμμεθέξει τότε τ ψυχ τό σμα τν πορρήτων γαθν καί νν δήπου συμμεθέξει,κατά τό κχωρον..." (Τόμος γιορειτικός, PG 150, 1233C).

Κατά τόν διο ερό Πατέρα , λόγος τς τιμς τν γίων Λειψάνων βρίσκεται στό γεγονός, τι "ο διέστη τούτων χάρις το Θεο, σπερ οδέ το προσκυνητο σώματος Χριστο διέστη θεότης πί το ζωοποιο θανάτου" ("Φιλοκαλία", τ. 4ος, σελ. 118). Γιά τόν οσιαστικό ατό λόγο, διδάσκει γ. Νικόλαος Καβάσιλας, τά Λείψανα τν γίων εναι πραγματικός Ναός καί Θυσιαστήριο το Θεο καί κτιστός Ναός μίμησίς τους. ("λλως τε Θεο μέν νεώς ληθής καί θυσιαστήριον τά στ τατα, δέ χειροποίητος οτος τ' ληθος μίμημαΝικολάου Καβάσιλα, "Φιλοκαλία ερν Νηπτικν", τ. 22, σελ. 506).
 
τιμητική (καί χι λατρευτική) προσκύνηση τν γίων Λειψάνων, διαμορφώνεται πό τήν πρωτοχριστιανική δη ποχή. στορικός Εσέβιος διασώζει, τι μετά τό μαρτύριο το γ. γνατίου το Θεοφόρου, ο πιστοί συγκέντρωσαν σα Λείψανά του δέν καταφαγώθηκαν πό τά θηρία καί τά μετέφεραν στήν ντιόχεια, που τά θεωροσαν "τιμιώτερα λίθων πολυτελν καί δοκιμώτερα πέρ χρυσίον" (κκλησιαστική στορία 4, 5· PG 20, 357 Β).

Ο πιστοί τιμον τά για Λείψανα μέ τήν προσκύνηση καί τόν σπασμό. Γράφεται σχετικά: " τιμή καί προσκύνηση τν γίων Λειψάνων, εναι ταυτοχρόνως τιμή πρός τούς διους τούς γίους. Τιμομε τούς νθρώπους ατούς, ο ποοι ζησαν μέν στόν κόσμον τοτο, μέ τούς πειρασμούς, τίς δυσκολίες, τά προβλήματα πού εχαν σάν νθρωποι, λλά πέτυχαν τήν σωτηρία τους, μέ τήν χάρη το Θεο καί μέ τόν προσωπικό τους ρωϊκό γνα. Κι μες ο Χριστιανοί θαυμάζουμε ατούς τούς νθρώπους, πού κατάφεραν νά φθάσουν κε πού θέλουμε κι μες νά φθάσουμε.

Γι'α
τό πλησιάζουμε καί προσκυνομε τά για Λείψανα, πως ταιριάζει νά πλησιάζουμε σέ πραγματικά πιτυχημένους συνανθρώπους μας. Σε καταξιωμένους δελφούς μας. Προσκυνώντας τά για Λείψανα, προσκυνομε τήν γία ζωή τους, τήν γάπη τους πρός τόν Θεό, τόν νθρωπο καί λη τήν κτίση, τήν πίστη τους, τήν μετάνοιά τους, τίς ρετές τους, κ.λ.π. καί μολογομε τι κι μες θέλουμε νά ποκτήσουμε ατά τά στοιχεα. Τούς γίους μας τούς χουμε νάμεσά μας λικά, ασθητά, μέσ τν γίων Λειψάνων τους. Τούς βλέπουμε, τούς γγίζουμε, τούς σπαζόμαστε μέ γάπη. Μέ τόν τρόπο ατό καρδιά μας ποδέχεται τήν διδασκαλία τους, λλά καί τό παράδειγμά τους" ("Τά για Λείψανα"· Περιοδικό " Βασιλεία τν Ορανν", φ.56/αν. Φεβρ. Μαρτ. 2003, σελ. 8 - 9).

διαίτερη σημασία πού ποδίδει κκλησία στά για Λείψανα, φαίνεται καί πό τό γεγονός, τι δέν εναι δεκτή στήν ρθόδοξη παράδοση, τέλεση Θείας Λειτουργίας σέ Ναό πού δέν χει γκαινιασθε. Κατά τόν ρισμό τς γίας βδόμης Οκουμενικς Συνόδου, "σοι σεπτοί ναοί καθιερώθησαν κτός γίων Λειψάνων Μαρτύρων, ρίζομεν ν ατος κατάθεσιν γενέσθαι Λειψάνων μετά τς συνήθους εχς· δέ νεϋ γίων Λειψάνων καθιερν ναόν, καθαιρείσθω, ς παραβεβηκώς τάς κκλησιαστικάς παραδόσεις" ("Πηδάλιον", σελ. 328).

Πιό αστηρός εναι σχετικός Κανόνας τς Συνόδου τς Καρθαγένης: "ρεσεν, να πανταχο, νά τούς γρούς καί τούς μπελνας θυσιαστήρια σανεί ες μνήμην Μαρτύρων καθιστάμενα, ν ος οδέ ν σμα λείψανον Μαρτύρων ποκείμενον δείκνυνται πό τν ντοπίων πισκόπων· ε στι δυνατόν, καταστρέφωνται" ("Πηδάλιον", σελ. 508). γ. Νικόδημος γιορείτης, στήν ρμηνεία το 7ου Κανόνα τς γίας βδόμης Οκουμενικς Συνόδου ("Πηδάλιον", σελ. 350), σημειώνει τι δέν πιτρέπεται τέλεση Θείας Λειτουργίας σέ Τράπεζα πού δέν χει γκαινιασθε, λλά πιβάλεται χρήση καθαγιασμένου ντιμηνσίου, τό ποο θά φέρει Μαρτυρικά Λείψανα.

ντιδράσεις κατά τς τιμς τν γίων Λειψάνων

Ο πρτες ντιδράσεις κατά τς τιμς τν Λειψάνων τν γίων μφανίσθηκαν τόν 4ο α. πό τούς αρετικούς Εσταθιανούς (τν ποίων πέρμετρος ζλος τούς δήγησε σέ περβολές, πως τς καταδίκης το γάμου, τς ζως στόν κόσμο, τς κρεοφαγίας, τν κοινν λατρευτικν συνάξεων, τν γγάμων κληρικν· κόμη σαν "τάς Συνάξεις τν Μαρτύρων καταγινώσκοντες καί τν κε συνερχομένων καί λειτουργούντωνΣωκράτους κκλησιαστική στορία 2, 43). Γιά τήν διόρθωση τς ποκλίσεως ατς τοπική Σύνοδος τς Γάγγρας ποφάσισε: "Ε τις ατιτο, περηφάν διαθέσει κεχρημένος καί βδελυττόμενος τάς Συνάξεις τν Μαρτύρων τάς ν ατας γινομένας Λειτουργίας καί τάς μνήμας ατν, νάθεμα στω" (Ράλλη - Ποτλή, "Σύνταγμα...", τ. 3, σελ. 96).

ργότερα κατά τς τιμς τν γίων Λειψάνων στράφηκαν καί ο Εκονομάχοι (πού κατέστρεψαν πολλά για Λείψανα), ο Παυλικιανοί Βογομίλοι (πού πέρριπταν κτός τν λλων καί τήν τιμή τν γίων Λειψάνων), κ.. αρετικοί.
 
Στούς νεώτερους χρόνους ο Διαμαρτυρόμενοι, χι μόνον πέρριψαν τήν τιμή τν γίων Λειψάνων, λλά προχώρησαν καί στήν καταστροφή πολλν, σέ ντίδραση πρός τίς σχετικές περβολές τν Ρωμαιοκαθολικν. Μεγάλες καταστροφές γίων Λειψάνων γιναν κόμη πό θεϊστές, κατά τήν Γαλλική καί τήν Ρωσική πανάσταση (τότε λ.χ. καταστράφηκε τό διάφθορο Λείψανο το γ. ρτεμίου το Βέρκολα). Κατά τήν μεγάλη, τέλος, περίοδο τς Τουρκοκρατίας, πολλά Λείψανα καταστράφηκαν πό τούς θωμανούς (πως τό διάφθορο Λείψανο το γ. Σάββα Α' ρχιεπισκόπου Σερβίας, τό ποο καψε στό Βελιγράδι Σινάν Πασς).
 
Μεγλες καταστροφς γων Λειψνων χουν προκληθε κα π πυρκαγις, κυρως στορικν Μονν, λλ κα πλεων (κατ τν πυρκαγι το 1548 πο κατστρεψε τν Μσχα, π βασιλεας βν Δ' το Τρομερο, πωλσθηκαν κα πολλ για Λεψανα).

νακομιδή - τεμαχισμός - διασπορά γίων Λειψάνων 

Ο Χριστιανοί - κατά τά προηγούμενα - θεωροσαν (καί θεωρον) τά για Λείψανα "τιμιώτερα λίθων πολυτελν". Διότι πλοτος, πως λέγει ερός Χρυσόστομος, "οτε νόσον πήλασε πώποτε, οτε θάνατον φυγάδευσε· Μαρτύρων δέ στ μφότερα τατα εργάσατο" (PG 50, 689). δέ Μέγας Βασίλειος θεωρε καλό τόν πόθο ποκτήσεως γίων Λειψάνων ("καλς δέ ποιήσεις - γράφει - άν καί Λείψανα Μαρτυρικά τ πατρίδι κπέμψειςπιστολή 155, PG 32, 613 Β).
 
πίστι ατή γέννησε τόν ερό πόθο τς κτήσεως γίων Λειψάνων, ρχικά ντικειμένων τν Μαρτύρων (κυρίως τν νδυμάτων τους, κόμη καί τν ργάνων το μαρτυρίου τους, κάθε ντικειμένου γενικά πού εχε ρθει σέ παφή μέ τό αμα τους, φ' σον "τό αμα θεωρετο φορεύς τς ψυχς καί τς ν τ νθρώπ δυνάμεως καί κατά συνέπεια τά ντικείμενα τατα θά κέκτηντο κατά τινα τρόπον τάς διότητας τς πνευματοφόρου το Μάρτυρος ψυχς. Φυτράκη, "Λείψανα καί τάφοι Μαρτύρων κατά τούς τρες πρώτους αἰῶνας", σελ. 36).
 
Στόν πόθο ατό πρέπει νά προστεθε καί νάγκη ξευρέσεως γίων Λειψάνων γιά τόν καθαγιασμό τν Ναν. Ατά δήγησαν σταδιακά - κυρίως στήν νατολή καί πειτα στήν Δύση, πό τόν 8ο α. - στήν νακομιδή, τόν διαμελισμό καί τήν διασπορά τν γίων Λειψάνων. Ρωμαϊκός Νόμος θεωροσε εροσυλία κάθε παραβίαση τάφου καί τσι ο νεκροί - στήν ξεταζομένοι περίπτωση ο Μάρτυρες - σαν φ' νός ξασφαλισμένοι πό μετακινήσεις καί φ' τέρου διασφαλιζόταν βεβαιότητα, τι μέσα στόν τάφο πρχε πιγραφόμενος νεκρός.
 
Ο πρτες νακομιδές διενεργήθηκαν πό τούς διους τούς Χριστιανούς Ατοκράτορες, ο ποοι προσπάθησαν καί πέτυχαν τήν συγκέντρωση στήν ΚΠολη πολλν ποστολικν Λειψάνων. Στίς νακομιδές ατές πού διενήργησε κκλησία, ταν ξασφαλισμένη γνησιότητα καί αθεντικότητα τν γίων Λειψάνων.
 
νακομιδή, διαμελισμός καί διασπορά νός γίου Λειψάνου, εναι σφαλς μεγάλης σημασίας. Διότι, κατά τόν στέριο μασείας, "πολλαχο μερισθέντα τά Λείψανα, λόκληρον πανταχο τ μακαρί σώζουν τήν εφημίαν" (PG 40, 309), φο "καί μικρά σύμβολα πάθους, σα δρσι τος σώμασι", κατά τόν γ. Γρηγόριο τόν Θεολόγο (Λόγος 4, 69· PG 35, 589).

κατοχή γίων Λειψάνων πό πόλεις ποτελε γιά τόν ερό Χρυσόστομο διαίτερη ελογία. "Τ το Θεο χάριτι - γράφει - ξ κάστης πλευρς πόλις μν τος λειψάνοις τν γίων τειχίζεται" (PG. 49, 393). λλά καί κατοχή γίων Λειψάνων πό διώτες, ποτελε διαίτερη τιμή. γ. Γρηγόριος Νύσσης λ.χ. καυχται διότι κατέχει "κόνιν" τν γίων 40 Μαρτύρων, κοντά στά Λείψανα τν ποίων νταφίασε τούς γονες του (PG Μιγνίου 46, 784).

Μία πρώτη νακομιδή Λειψάνων εναι κείνη τν ποστόλων Πέτρου καί Παύλου (29. 6. 258), πό τούς τάφους τους - "πί τήν δόν τήν στίαν" - στήν κρύπτη το γ. Σεβαστιανο. Στόν ορτολογικό κύκλο μνημονεύονται νακομιδές τν γίων Πρωτομάρτυρος Στεφάνου (2/8), Διονυσίου τς Ζακύνθου (24/8), Γερασίμου τς Κεφαλληνίας (20/8), Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου (3/11), ωάννου το Χρυσοστόμου (27/1), γνατίου το Θεοφόρου (29/1), Νικηφόρου Πατρ. ΚΠόλεως (13/3), Νικολάου π. Μύρων (10/5· στήν πραγματικότητα πρόκειται γιά τήν κλοπή τν Λειψάνων το γίου πό Βαριανούς καί τήν μεταφορά τους πό τά Μύρα στό Μπάρι, τό 1087· βλ. ντ. Μάρκου, "Τά Λείψανα το γ. Νικολάου π. Μύρων καί ο στορικές τους περιπέτειες", 1994), Θεοδώρου το Στρατηλάτου (8/6), κ.. γίων.
 
διασπορά γίων Λειψάνων πρξε σέ κάποιες περιπτώσεις ποτέλεσμα ατοκρατορικν δωρεν. Λ.χ. κατά τούς γάμους τς Πριγκίπισσας Θεοφανώς, κόρης το Βυζαντινο Ατοκράτορα Ρωμανο Β’ καί τς Αγούστας Θεοφανώς, μέ τόν γιό το Γερμανο Ατοκράτορα θωνα Α’ το Μεγάλου, Πρίγκιπα θωνα Β’, πού γιναν το 972, ρχιεπίσκοπος Κολωνίας Γέρων λαβε πό τόν Ατοκράτορα ωάννη Τσιμισκ, μεταξύ λλων πολυτίμων δώρων, τό μεγαλύτερο μέρος τν Λειψάνων το Μεγαλομάρτυρος καί αματικο Παντελεήμονος. Τά Λείψανα ατά ρχιεπ. Γέρων ποθησαύρισε στήν Κολωνία, σέ ναό πού κτισε πρός τιμήν το γίου. ργότερα διος δώρησε ναν βραχίονα το γ. Παντελεήμονος σέ συγγενή του πυργοδεσπότη το Κομέντσιο. κόμη, σύμφωνα μέ μαρτυρία χρονογράφου, γιός τς Θεοφανώς θων Γ’ δώρησε στόν πίσκοπο Κωνσταντίας Γεβχάρτο Β’ (+ 996), ναν βραχίονα το ποστόλου Φιλίππου και λλα για Λείψανα, τά ποα φερε μαζί της μητέρα του πό την ΚΠολη. (Βλ. G. Schluberge, « Ατοκράτορας ωάννης Τσιμισκς και Βυζαντινή ποποιϊα», τ. 2ος, σελ. 217 - 218).

λλα Λείψανα το γ. Παντελεήμονος δώρησε το 1619 στόν Δόγη τς Βενετίας ντώνιο Priuli, Πατριάρχης ΚΠόλεως Τιμόθεος Β’ (1612 – 1620).
 
Προηγουμένως, τό 819, Ατοκράτορας Λέων Ε’ εχε προσφέρει σημαντικά κκλησιαστικά κειμήλια στήν πόλη τς Βενετίας (τότε Βυζαντινή κτήση). Μεταξύ ατν περιλαμβάνονταν μέρος το Τιμίου Ξύλου, το Χιτνος το Κυρίου καί το Μαφορίου τς Παναγίας, καθώς καί τό διάφθορο Λείψανο το Προφήτη Ζαχαρία, πατέρα το Τιμίου Προδρόμου (τό τελευταο κατατέθηκε σέ ναό πού κτίσθηκε προς τιμήν το Προφήτη, μέ χορηγεία το διου Ατοκράτορα). (Βλ. Andrea Dandolo, “Chronicum Venetum”, σελ. 142).

κόμη, τό 1004, Ατοκράτορας Βασίλειος Β’ Βουλγαροκτόνος δώρησε στή Βυζαντινή Πριγκίπισσα Μαρία ργυροπούλα, κατά τούς γάμους της μέ τόν Δόγη τς Βενετίας ωάννη Orseolo, τό μεγαλύτερο μέρος τν Λειψάνων τς γ. Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας.

μπορεία - νοθεία - κμετάλλευση γίων Λειψάνων

πό τήν νάγκη ξευρέσεως γίων Λειψάνων - γιά κοινή κκλησιαστική τομική χρήση καί λατρεία - προέκυψαν κμετάλλευση τς εσεβείας τν πιστν καί τά φαινόμενα τς Λειψανεμπορείας καί τς "παραγωγς" ψευδν λειψάνων.
 
Στήν πρώτη περίπτωση - τς μπορείας - να μεγάλο δίκτυο Λειψανεμπόρων ξαπλώθηκε στήν νατολή, μέ κατεύθυνση κυρίως τήν Ρώμη. δίστακτοι Λειψανέμποροι γόραζαν πό σεβες κατόχους για Λείψανα καί τά διοχεύτευαν στήν γορά. Καί ταν τά γνήσια Λείψανα ξαντλήθηκαν, παραχαράκτες τς στορίας δημιούργησαν νόθα, γιά καθαρά κερδοσκοπικούς σκοπούς. Τά φαινόμενα ατά ντάθηκαν κατά τίς Σαυροφορίες καί τόν Μεσαίωνα καί στηρίχθηκαν κυρίως στήν παχυλή γνοια τν νθρώπων καί τήν μέχρι βλακείας πλότητά τους.
 
Διάφοροι στορικοί ναφέρουν, τι "σοι ταξίδευαν στούς γίους Τόπους, εχαν τήν εκαιρία νά δον, μεταξύ λλων "λειψάνων": τό σκαμνί που καθόταν Παναγία, ταν δέχθηκε τό χαρμόσυνο γγελμα πό τόν ρχάγγελο Γαβριήλ· τό δοκάρι, που νέβαινε παιδάκι Χριστός, παίζοντας μέ τούς συνηλικιτες του· τό κρεββάτι που ξάπλωσε· τήν συκιά, που κρεμάσθηκε ούδας· τόν κρογωνιαο λίθο! Εφάνταστοι Δυτικοί μοναχοί φτασαν νά πουλον τούς στεναγμούς το δικαίου ωσήφ το Μνήστορος, τά δάκρυα το Χριστο, τά χνη τν ποδν Του καί λείψανα πό τά φτερά τν ρχαγγέλων Μιχαήλ καί Γαβριήλ" (Π. Πάσχου, "γιοι ο φίλοι το Θεο", σελ. 150 - 151).

πό τήν παράδεκτη ατή κατάσταση προέκυψε μία τραγική πραγματικότητα. Τά πολλαπλ λείψανα γίων. Κατά πληροφορίες στήν Δύση σώζονται: 10 κάρες το Τιμίου Προδρόμου, 26 το γ. ουλιανο καί 6 το ποστόλου νδρέα (το δίου σώζονται 17 χέρια!)· το γ. γνατίου το Θεοφόρου 3 σώματα, 6 κάρες καί πολλοί βραχίονες καί κνμες· καί το γ. Παγκρατίου 30 σώματα! κόμη, 30 πόλεις τς Δύσεως διεκδικον τά καρφιά τς Σταυρώσεως!
 
κατάστασις ατή νάγκασε τόν διο τόν Πάπα νά λάβει κάποια μέτρα καί δη πό τόν 12ο α. πάρχει πόφασις το Βατικανο, σύμφωνα μέ τήν ποία παγορεύεται προσκύνησις λειψάνων πού δέν χουν τήν γκριση - βολα το Πάπα. τσι εναι περάνω μφιβολιν γνησιότητος τά κειμήλια τς Συλλογς το Βατικανο (λ.χ. στόν Ναό το Τιμίου Σταυρο τς ερουσαλήμ, στή Ρώμη, φυλάσσονται μέρος το Τιμίου Σταυρο, να πό τά καρφιά τς Σταυρώσεως, μέρος το Σπόγγου καί δύο γκάθια πό τόν κάνθινο Στέφανο).
 
Περιορισμένες εναι ο πληροφορίες πού φορον τήν γνησιότητα τς Κιβωτο τς Διαθήκης, ποία φυλάσσεται στόν Καθεδρικό Ναό τς γ. Μαρίας τς Σιών, στήν ξώμη τς Αθιοπίας. Γιά τήν τύχη τς Κιβωτο πικρατον δύο πόψεις: πρώτη δέχεται τι καταστράφηκε πό τούς Βαβυλωνίους (βλ. Burrows Millar, Ph. D. "What mean the stones? The Significance of Archeology for Biblical Studies", Νέα όρκη 1957, σελ. 213 - 214). Κατά τή δεύτερη μεταφέρθηκε στήν Αθιοπία πό τόν Βασιλιά Μενελίκ Α', γιό το Σολομντα καί τς Βασίλισσας το Σαββά (βλ. Hancock Graham, "The Sign and the Seal: Τhe uest of the lost Ark of the Conenant", 1992).

ντίθετα, τά σωζόμενα μέρη τς Κιβωτο το Νε, τά ποα φυλάσσονται στό ρμενικό Πατριαρχεο το στμιαντζίν, φαίνεται τι εναι γνήσια.
 
ν πλός λαός ταν βυθισμένος στό σκοτάδι τς γνοιας, θά περίμενε κανείς τι ο γέτες του τουλάχιστον, πολιτικοί καί θρησκευτικοί, θά σαν περισσότερο "φωτισμένοι". Κι μως, κόμη καί στά νάκτορα καί τίς πισκοπές βασίλευε παχυλό σκοτάδι. Σέ Γαλλικό κατάλογο Λειψάνων το 970, ναφέρονται νάμεσα σέ λλα "λείψανα"... ξύλα πό τίς σκηνές πού στησαν ο πόστολοι κατά τήν Μεταμόρφωση καί... σπόρος πό κενον πού σπειρε Χριστός! Τό 1247 Λουδοβκος Θ' τς Γαλλίας πλήρωσε 13. 075 χρυσά νομίσματα γιά νά γοράσει, μαζί μέ τμμα το Σπόγγου,... γάλα τς Παναγίας καί τήν... ράβδο το Μωϋσ!
 
Στό Λειψανεμπόρειο τήν νοθεία γίων Λειψάνων, δέν σαν ναμεμειγμένοι μόνο τυχοδιώκτες καί πατεώνες, λλά καί ψηλά στάμενα πρόσωπα, τόσο τς Δυτικς κκλησίας, σο καί τς Πολιτείας. Χαρακτηριστική εναι περίπτωση το Διακόνου Θεοδώρου, ποος ταν πεύθυνος κάποιων κοιμητηρίων καί δρυσε μυστική ταιρεία μπορείας λειψάνων!
 
κόμη, γιά νά προστατεύσει κκλησία τό ποίμνιό Της πό πλάνες καί καταχρήσεις, νωρίτατα πέρριψε τήν νεύρεση γίων Λειψάνων μετά πό νειρα ράματα (τοπική Σύνοδος στήν Βόρεια φρική, τό 401, πεδοκίμασε τά Μαρτύρια πού εχαν νεγερθε πάνω σέ τάφους, μετά πό νειρα ράματα). τσι, ο ερέσεις γίων Λειψάνων (στήν ποχή μας τς πονηρείας καί τς ποστασίας), θά πρέπει νά στηρίζονται πρτα σέ στορικές καί ρχαιολογικές μαρτυρίες καί στή συνέχεια νά λαμβάνονται π' ψη λλα γεγονότα. Ατό λ.χ. σχυσε στήν ερεση τν Λειψάνων το γ. χιλλίου π. Λαρίσης, κατά τίς νασκαφές το Καθηγητή Νικ. Μουτσόπουλου, στή νησίδα χίλ τς Μικρς Πρέσπας. μυροβλυσία τν στν πού βρέθηκαν, ρθε νά πικυρώσει τά στορικά δεδομένα καί τά ρχαιολογικά ερήματα. (Βλ. Μητροπ. Λαρίσης Σεραφείμ, " νεύρεσις τν . Λειψάνων το Μυροβλύτου γ. χιλλίου", 1981).

Μετά τά προηγούμενα προκαλε τουλάχιστον πορία μπιστοσύνη στή γνησιότητα τν πιστραφέντων πό τούς Δυτικούς λειψάνων. Σημειώνουμε, τι τό 1964 πιστράφηκε Κάρα το π. νδρέα, τό 1965 τό διάφθορο Λείψανο το σ. Σάββα το γιασμένου, τό 1966 Κάρα το π. Τίτου, τό 1967 μέρος τν Λειψάνων το γ. σιδώρου, τό 1974 μέρος τν Λειψάνων το γ. Κυρίλλου φωτιστή τν Σλάϋων καί τό 1978 καί 1980 τά Λείψανα το Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου καί τό 2004 τά Λείψανα τν γίων ωάννου το Χρυσοστόμου καί Γρηγορίου το Θεολόγου (Βλ. ντ. Παπαδοπούλου, "γιολογία", τ. 1ος, σελ. 53 -55· καί το δίου "Καρπός τς ρχικς "καταλλαγς" νατολς καί Δύσεως πανακομιδή ερν Λειψάνων", ΕΕΘΣΘ, 27/1982, σελ. 214 - 247).


ρπαγές γίων Λειψάνων

λλος τρόπος ποκτήσεως γίων Λειψάνων πρξε ρπαγή, στήν ποία διακρίθηκαν γενικς ο Σταυροφόροι καί εδικς ο Βενετοί.
 
Εναι γνωστό, τι κατά τήν διάρκεια τν 35 μερν τς λεηλασίας τς ΚΠόλεως πό τούς Σταυροφόρους (πό τήν 12η πριλίου 1204, μέχρι τήν 16η Μαϊου το δίου τους, πότε στέφθηκε Λατίνος Ατοκράτορας ΚΠόλεως Βαλδουϊνος), τό μεγαλύτερο μέρος τν θησαυρν τς Πόλεως μεταφέρθηκε στήν Δύση. στορικός Sulberze δέχεται, τι κλάπηκαν τότε 300 περίπου για Λείψανα! Μόνον Λατνος ββς Μαρτνος φαίρεσε περισσότερα τν 50 Λειψάνων! Σέ βιβλιοθήκες τς Ερώπης χουν διασωθε πολλά γγραφα πού μνημονεύουν τά κειμηλία καί τούς Ναούς πό τούς ποίους φαιρέθηκαν. (Βλ. γενικά θηνς Κόλια - Δερμτζάκη, " λεηλασία τς ΚΠόλεως"· στα "στορικά" τς "λευθεροτυπίας", φ. 26. 5. 2005).
 
Παν. Σπυρόπουλος δέχεται, τι "παρετηρήθη, τι ο νετοί σαν ς ρπαγες πολύ πιό πικίνδυνοι πό τούς Γάλλους καί τούς λλους συμμάχους τους... διαιτέρως σημαντικό πρξε τό Θησαυροφυλάκιο το Ναο το γ. Μάρκου τς Βενετίας. Πολλοί βέβαια πό τούς θησαυρούς πού ναπετέθηκαν κε, καθώς καί μεγάλος ριθμός χειρογράφων καί βυζαντινν εκόνων, χάθηκαν ετε τυχαα ετε κλαπέντα. δη κατά τήν πυρκαγιά το Ναο ατο στά 1231, κάηκαν πάρα πολλά πό τά ρπαγέντα κενα κειμήλια τς Πόλης. Μεγάλο ξ λλου μέρος τν πολυτίμων ντικειμένων το Θησαυροφυλακίου το γ. Μάρκου κποιήθηκε πό τή Βενετική Δημοκρατία στά 1795 καί τά χρήματα πού συνεκεντρώθησαν χρησιμοποιήθηκαν σέ πολεμικές νάγκες" τ. σελ. 73).

να μεγάλο μέρος τν Λειψάνων καί τν κειμηλίων πού κλάπηκαν πό τήν Πόλη καί κατέλειξαν στήν Γαλλία (κυρίως πό τόν Ναό τν γίων ποστόλων), καταστράφηκαν κατά τήν Γαλλική πανάσταση. Γάλλος Βασιλις Λουδοβίκος Θ’ κτισε μεταξύ τν τν 1243 - 1248 τό "ερό Παρεκκλήσιο - Sainte Chapelle" στό Παρίσι, γιά νά στεγάσει τά κειμήλια πού ο Σταυροφόροι "φερναν" πό τήν κατακτημένη Βυζαντινή Ατοκρατορία! ( μεταφορά κειμηλίων καί γίων Λειψάνων το λεηλατημένου ερο Παλατίου τς ΚΠόλεως, λοκληρώθηκε τό 1247· κε σήμερα φυλάσσεται μέρος το κάνθινου Στεφάνου καί Τίμιο Ξύλο).
 
Γενικά εναι ποδεκτό, τι τό 1204 κλάπηκαν πό τήν ΚΠολη Τίμιος Σταυρός πού εχε καταθέσει στήν Πόλη Ατοκράτορας ράκλειος, τεμάχια το λίθου πού φραζε τόν Πανάγιο Τάφο, νά νας βραχίων τν γίων Κλήμεντος καί Σίμωνος καί λείψανα τν γίων Τιμίου Προδρόμου (νάμεσα σ'ατά καί Κάρα - μέρος τς Κάρας, φ' σον λλο μέρος της φυλάσσεται στό Μουσεο Τόπ Καπί τς ΚΠόλεως - γιά τήν ποία κτίσθηκε περίφημος Καθεδρικός Ναός τς μμιένης), ποστόλου νδρέου (κτός τς τιμίας Κάρας πού διασώθηκε στήν Πάτρα, τό σμα μεταφέρθηκε στό μάλφι τς ταλίας), Μεγαλ. Βαρβάρας, ωάννου το λεήμονος, ωάννου το Χρυσοστόμου καί Γρηγορίου το Θεολόγου (τά Λείψανα τν δύο τελευταίων Πατέρων πιστράφηκαν πό τό Βατικανό στό Πατριαρχεο ΚΠόλεως τήν 27/11/2004), κ.. (Παν. Σπυρόπουλου, ατ. σελ. 74 - 75).

Ο Σταυροφόροι στήν προσπάθειά τους νά μπλουτίσουν τίς πατρίδες τους μέ για Λείψανα φαίρεσαν καί Λείψανα τοπικν γίων τς νατολς πού εχαν νόματα μεγάλων γίων τς Χριστιανοσύνης, νομίζοντας τι ποκτον τά Λείψανα τν γίων ατν. τσι ο Βενετοί, φαίρεσαν πό τήν ΚΠολη τά Λείψανα το γ. θανασίου Πατριάρχου ΚΠόλεως (τά ποα θεώρησαν Λείψανα το γ. θανασίου το Μεγάλου) καί πό τήν μώνυμη μονή τς Βοιωτίας τά Λείψανα το σ. Λουκ το Στειριώτη (νομίζοντας τι ποκτον τά Λείψανα το Εαγγ. Λουκ).
 
Ο Βενετοί ξεκίνησαν τίς ρπαγές γίων Λειψάνων τό 828, ταν κλεψαν τό Λείψανο το γ. Εαγγελιστο Μάρκου πό τήν λεξάνδρεια καί τό μετέφεραν στήν πόλη τους, που Εαγγελιστής νακηρύχθηκε προστάτης καί τό λεοντάρι του μβλημα τς Γαληνοτάτης Δημοκρατίας. Κατά τόν ρχιεπ. θηνν Χρυσόστομο Παπαδόπουλο, τά λατήρια τς ρπαγς σαν τόσο θρησκευτικά, σο καί πολιτικά (Χρ. Παπαδοπούλου, «στορία τς κκλησίας τς λεξανδρείας», σελ. 44. Καί γαθαγγέλου Ξηρουχάκη πισκόπου Κυδωνίας, « ξ λεξανδρείας καί ΚΠόλεως ες Βενετίαν μετακομιδή τν θείων λειψάνων Μάρκου το Εαγγελιστο, θανασίου το Μεγάλου καί Σάββα το γιασμένου», στήν «Πεντηκονταετηρίδα τς Θεολογικς Σχολς το Σταυρο», σελ. 397).

Τήν κλοπή το Λειψάνου το Εαγγ. Μάρκου κολούθησαν ο κλοπές τν Λειψάνων το γ. Νικολάου π. Μύρων (τό 1087), το Πρωτομάρτυρος Στεφάνου (τόν 11ο α.) καί το Μάρτυρος σιδώρου τς Χίου, το γ. Δονάτου π. Εροίας καί το γ. Λέοντος π. Μεθώνης (καί τά τρία μεταξύ τν τν 1122 – 1125).

Προβλήματα γνησιότητος Λειψάνων στήν ρθόδοξη κκλησία

Στήν ρθόδοξη κκλησία τά πράγματα δέν φθασαν βεβαίως στό θλιβερό σημεο τς Δύσεως, λλά καί δ πάρχουν κάποια προβλήματα. Πρίν ναφέρουμε κάποιες σχετικές μαρτυρίες, καλό εναι νά δομε τί πρχε στήν ΚΠολη πρίν τήν λωση το 1204. Μόλις τέσσερα χρόνια πρίν τήν λωση (τό 1200), πισκέφθηκε τήν Πόλη Ρώσος ρχιεπίσκοπος Νόβγκοροτ ντώνιος, ποος σημείωσε στό Χρονικό του σα κειμήλια το προξένησαν μεγάλη ντύπωση. (Τό Χρονικό του μέ τόν τίτλο "Περιγραφή τν γίων Τόπων τς ΚΠόλεως", κδόθηκε στά Γαλλικά πό τόν Mme Khitrovo στή Γενεύη τό 1889· βλ. πίσης Κυρ. Σιμόπουλου, "Ξένοι Ταξιδιτες στήν λλάδα", τ. Α', 1981, σελ. 232).

"Στό Ναό τς γίας Σοφίας - γράφει ρχιεπίσκοπος ντώνιος - προσκύνησα τήν τράπεζα που Χριστός δείπνησε μέ τούς μαθητές Του τή Μεγάλη Πέμπτη, τίς πλάκες το Μωϋσ μέ τίς Δέκα ντολές, καθώς καί τά χρυσά δοχεα μέ τά δρα τν Μάγων. σπάσθηκα τό αμα πού τρεξε πό τήν κεφαλή το Χριστο, ταν Τόν κτύπησε κάποιος ουδαος, τίς λυσίδες το ποστόλου Πέτρου καί τίς μπάρες τς φυλακς του, τά πριόνια πού χρησιμοποιήθηκαν γιά τήν κατασκευή το Τιμίου Σταυρο, τή χάλκινη σάλπιγγα το ησο το Ναυ, πού σάν ντίχησε γκρεμίστηκαν τά τείχη τς εριχος, τό μαγγάνι το Φρέατος τς Σαμαρείτιδος καί τήν εκόνα το Χριστο πού ζωφράφισε πόστολος Παλος, μέ χρώματα πό τριμμένα μαργαριτάρια καί πολυτίμους λίθους" (Παν. Σπυρόπουλου, " γία Σοφία στήν στορία καί στό Θρύλο", 1988, σελ. 68 - 69). πως παρατηρε Παν. Σπυρόπουλος τά προηγούμενα "εναι λάχιστα πιθανό νά νταποκρίνονται σέ αθεντικά κειμήλια".
 
κτός πό τό Χρονικό το ρχιεπισκόπου ντωνίου, δέν πάρχουν λλες σχετικές γραπτές μαρτυρίες γιά τούς κειμηλιακούς θησαυρούς τς Πόλεως πρίν τό 1204.
 
Τό 1403, σπανός πεσταλμένος στήν Αλή το Ταμερλάνου Ρούϊ Γκονζάλες ντέ Καλβίχο, βρκε στήν ΚΠολη τν 3.000 κκλησιν, στό Ναό τς Περιβλέπτου, τόν... ρτο το Μυστικο Δείπνου (τόν ποο δωσε Χριστός στόν ούδα) τό... αμα πού χύθηκε (ταν λογχίσθηκε Κύριος),... τρίχες πό τά γένια το Κυρίου (ταν τόν κακοποίησαν ο βραοι), τή Λόγχη (μέ τό αμα πάνω της νωπό), τό Χιτνα καί τμήματα το Καλάμου καί Σπόγγου. πό τά προηγούμενα, μόνον τά τελευταα γνωρίζουμε τι πράγματι πρχαν στή Βασιλεύουσσα.
 
κόμη, στήν γία Σοφία το δειξαν "τά λείψανα νός Πατριάρχη πού διατηρήθηκαν φθαρτα, μαζί μέ τήν σάρκα καί τά στά του" (δέν διευκρινίζεται γιά ποιόν πρόκειται) καί τήν "σχάρα το μαρτυρίου το γ. Λαυρεντίου το ρχιδιακόνου", ν στή Ρωμαιοκαθολική Μονή το γ. Φραγκίσκου (στό Πέραν), βρκε Λείψανα τν π. νδρέα, γ. Νικολάου π. Μύρων, 14.000 Νηπίων, γ. γνατίου, γ. Βασιλείου, μ. Λαυρεντίου, τήν κλείδα τς γ. Ακατερίνης, μέρος παλάμης Μαρίας τς Μαγδαληνς, μέρος παλάμης το π. Λουκ καί μέρος παλάμης το γ. Παντελεήμονος, πως καί τό δεξί χέρι μέ τήν παλάμη τς γ. ννης (κτός πό τό μικρό δάκτυλο). Καί δ παραμένει διευκρίνιστο ποιά ταν γνήσια καί ποιά νόθα.
 
Τό 1432 πεσταλμένος το Βασιλέως τς Γαλλίας Φιλίππου το Καλο Bertrandon de la Brocuiere πισκέφθηκε τήν ΚΠολη. Στό Χρονικό του σημείωσε, τι στήν γία Σοφία το δειξαν "να Χιτνα το Χριστο, τήν Λόγχη μέ τήν ποία τόν κέντησαν καί τό καλάμι πού το βαλαν στό χέρι κατά τήν διαπόμπευσή Του, τήν σχάρα πί τς ποίας ψησαν τόν γ. Λαυρέντιο καί μία μεγάλη σκαλιστή πέτρα σέ σχμα κρήνης, που βραάμ τάϊσε τούς τρες γγέλους".
 
Τό 1435 σπανός εγενής Pedro Tafur πού πισκέφθηκε τήν ΚΠολη σημείωσε στό Χρονικό του: "ταν τελείωσε Θεία Λειτουργία Ατοκράτωρ (Σ.Σ. πρέπει νά ταν ωάννης Η' Παλαιολόγος), διέταξε νά μο δείξουν τά για κειμήλια. πρε διος τό να κλειδί καί Πατριάρχης τό λλο. να τρίτο κλειδί κρατοσε Πρωθιερεύς τς γίας Σοφίας. Ο ερες, φοροντες τά μφιά τους, βγαλαν μέ πισημότητα τά κόλουθα ερά κειμήλια: Τή Λόγχη πού πληξε τήν πλευρά το Κυρίου, να ξαίρετο ντικείμενο - κειμήλιο. Τό Χιτνα το Χριστο, πού ταν λόκληρος χωρίς ραφή (πρέπει νά ταν κάποτε βιολετί χρμα, γιατί τώρα, πό τόν καιρό, χει γίνει σκορος). να πό τά καρφιά το Σταυρο το Χριστο. Τό στλο, που δεσαν τό Χριστό καί Τόν μαστίγωσαν. Μο δειξαν πίσης πολλά τομικά ντικείμενα τς Παναγίας, τήν σχάρα πί τς ποίας μαρτύρησε καείς γιος Λαυρέντιος καί λλα σεπτά κειμήλια" (Παν. Σπυρόπουλου, ατ., σελ. 76 - 77).
 
Γιά τό Λειψανοφυλάκιο τς ρθοδοξίας γιο ρος το θωνα, πολύς Γεράσιμος Σμυρνάκης, ναφερόμενος στή Ρωσική Μονή γ. Παντελεήμονος, σημειώνει τά κόλουθα:
 
" Μονή Παντελεήμονος εμοιρε πολλν γίων Λειψάνων, εσκομισθέντων ν ατ παρά διαφόρων πεμπολητν καί εροκαπήλων...

Δέν
γόμεθα βεβαίως πό σκοπο, πως καταφημίσωμεν τά Λείψανα τς ρηθείσης Μονς (γ. Παντελεήμονος), ς καί λλων Ρωσικν σκηνωμάτων ν γί ρει καί Ρωσί, φείλομεν μως νά μολογήσωμεν, τι ν τει 1870 - 78 πολλά στ καί κάραι κ κοιμητηρίου κταφεσαι καί μυρισθεσαι διά μυρεψημάτων πό το θεηλάτου κ Θάσου μοναχο Σπυρίδωνος Τσιτσιρίκου, πωλήθησαν ες διαφόρους Ρώσους. Καθ' τι Γέρων το ερημένου Νικηφόρος, στις κατεβίου ν τ τς Μονς Καρακάλλου Κελλί τν Εσοδείων Θεοτόκου "Σιδεράδικα", κατά τήν πανάστασιν το 1821 διατελν ν ατ, πεξήρεσε πάμπολλα Λείψανα τινα πώλει ες διαφόρους. Ετα δέ ποτακτικός ατο Σπυρίδων, πί τ φήμ ταύτ διέπραξε τά νωτέρω νοσιουργήματα, μεθ' νακαλυφθείς ξωρίσθη το γίου ρους...

Σχεδόν
παντα τά για Λείψανα τς Μονς Παντοκράτορος χουσιν κρωτηριασθε πό τινος Σκευοφύλακος Μοναχο γάθωνος, στις πώλει ξ ατν ες τήν Σκήτην το γ. νδρέου καί ες λλα Ρωσικά σκηνώματα, ν τει 1885". (Γερασίμου Σμυρνάκη, "Τό γιον ρος", σελ. 535 καί 669 - 670).

Τίς τελευταίες δεκαετίες το 20ο α., γούμενος τς Μονς Χοζεβ εροσολύμων ρχιμ. μφιλόχιος, διέθετε στούς πισκέπτες τς Μονς Κληρικούς (καί χι μόνο), πολλά καί μεγάλου μεγέθους λείψανα. πως νέφερε στόν γράφοντα Χοζεβίτης μ. Παλος Κύπριος, πολλοί πρξαν κείνοι πού μφισβήτησαν τήν γνησιότητα τν προσφερομένων λειψάνων, ν καί - κατά τήν γνώμη του - σαν για Λείψανα τν σιομαρτύρων τς Μονς Χοζεβ (τό κοιμητήριο τν ποίων εχε νακαλυφθε) καί χι τν πωνύμων γίων πού λεγε δωρητής γούμενος.
 
να κραυγαλέο παράδειγμα χι λειψάνου μφιβόλου γνησιότητας, λλά πραγματικς πάτης, ποτελε σχυρισμός "ρχιεπισκόπου" μις σχισματικς μάδας στήν μερική, τι κατέχει χι λείψανα, λλά τό λείψανο το γ. Φανουρίου!, τήν στιγμή πού γιος ατός γινε γνωστός μετά τήν ερεση εκόνας του στό φρούριο τς Ρόδου, τόν 14ο α., πί ρχιερατείας Νείλου Β' το Διασπωρινο (1355 - 1369) καί δέν εναι γνωστό γι'ατόν τίποτα περισσότερο.
 
Κατά τήν ρευνά μας γιά τήν σύνταξη το καταλόγου τν γίων Λειψάνων καί τν τόπων πού βρίσκονται, προέκυψαν κάποια στοιχεα τά ποα θέτουν σέ μφιβολία τήν γνησιότητα κάποιων πό ατά. Λ.χ.
 
Το γ. Γρηγορίου το Θεολόγου μνημονεύονται 2 Κάρες (στίς Μονές Βατοπεδίου γίου ρους καί Σλάτινας Ρουμανίας)·
 
Το γ. Παντελεήμονος 2 Κάρες (στίς Μονές Παντελεήμονος γίου ρους καί Παναχράντου νδρου)·
 
Τς γ. Παρασκευς 4 Κάρες (στίς Μονές Κουτλουμουσίου, Σιμωνόπετρας καί Παντελεήμονος γίου ρους καί σωμάτων Πετράκη θηνν) καί δύο δεξιές (στίς Μονές Διονυσίου καί βήρων γίου ρους)·
 
Το γ. Πέτρου λεξανδρείας 2 Κάρες (στίς Μονές Διονυσίου γίου ρους καί Κλειστν ττικς).
 
Το γ. Προκοπίου 2 Κάρες (στίς Μονές Χιλανδαρίου γίου ρους καί γίας Τριάδος Λιβαδίου λασνος)·
 
Το Πρωτομάρτυρος Στεφάνου 4 Κάρες (στίς Μονές Παντελεήμονος καί Ξενοφντος γίου ρους καί Μεγ. Σπηλαίου Καλαβρύτων, καθώς καί στήν Μητρόπολη Κιλκισίου)· καί
 
Το γ. Χαραλάμπους 3 Κάρες (στίς Μονές γ. Στεφάνου Μετεώρων καί Κλειστν ττικς, πως καί στή Μητρόπολη Θηβν).
 
πιτόπια ρευνά μας πέδειξε, τι σέ κάποιες περιπτώσεις εναι φανερό πς δέν πρόκειται γιά Κάρα, λλά γιά μέρος Κάρας πού φυλάσσεται σέ κρανιόσχημη λειψανοθήκη. Σέ λλες περιπτώσεις μως διαφορά ατή (ν πάρχει), δέν εναι φανερή. κόμη, ταν σέ διάφορους προσκυνηματικούς δηγούς ναφέρεται π.χ. τι στήν τάδε Μονή πάρχει τό χέρι το δενα γίου, συνήθως δέν διευκρινίζεται ποιό μέρος του (παλάμη, βραχίονας, καρπός, κ.λ.π.) καί τσι δημιουργεται λανθασμένη ντύπωση τς πάρξεως πολλν καί τν ατν μερν γίων Λειψάνων.
 
Τό πρόβλημα ατό ξύνθηκε μετά τήν Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, ταν μεταφέρθηκαν στήν λλάδα πό πρόσφυγες πολλά για Λείψανα. Ο ελαβες ατοί Χριστιανοί σφαλς φεραν στήν Μητέρα Πατρίδα για Λείψανα καί κανείς σοβαρός μελετητής δέν μπορε νά μφισβητήσει ατή τήν πραγματικότητα. Τό πρόβλημα πού δημιουργεται φορ τήν ταύτιση τν ν λόγ Λειψάνων, σέ ποιόν - δηλαδή - γιο νήκουν.

Τά Λείψανα το γ. Γρηγορίου το Θεολόγου

Χαρακτηριστική εναι περίπτωση τν Λειψάνων το γ. Γρηγορίου το Θεολόγου.
 
γ. Γρηγόριος κοιμήθηκε τό 390 στήν γενέτειρά του ριανζό τς Καππαδοκίας, σέ λικία 60 τν, καί νταφιάσθηκε κε. Κατά τόν Σωφρόνιο Εστρατιάδη, Μητροπ. πρ. Λεοντοπόλεως, τά Λείψανά νακόμισε στήν ΚΠολη Ατοκράτορας Κωνσταντνος Ζ' Πορφυρογέννητος (911 - 959) καί τά κατέθεσε "ν τ Μεγάλ κκλησί καί ν τ Μαρτυρί τς γ. ναστασίας, ν τος Δομνίνου μβόλοις" ("γιολόγιον τς ρθοδόξου κκλησίας", 1961, σελ. 74). Κατά τόν Καθηγητή τς Πατρολογίας Δημ. Μπαλάνο, τά Λείψανα το ερο Γρηγορίου κατατέθηκαν στόν Ναό τν γίων ποστόλων ("Ο Πατέρες καί συγγραφες τς ρχαίας κκλησίας", 1961, σελ. 74). Συμεών Μάγιστρος σημειώνει, τι "πί Κωνσταντίνου το Πορφυρογεννήτου, κατά τά τελευταα πιθανς τη τς ρχς ατο, ερέθησαν πού τς ΚΠόλεως ποκεκρυμμένα τά Λείψανα Γρηγορίου το Θεολόγου καί τούτων τινά μέν ν τ Να τν γίων ποστόλων ποθησαύρισε, τινά δέ ν τ Να τς γ. ναστασίας" (σελ. 755).

τελευταία ατή μαρτυρία πρέπει νά εναι κριβής στό δεύτερο μέρος της, τήν κατάθεση - δηλαδή - μέρους τν Λειψάνων στόν Ναό τν γίων ποστόλων (που εσέβεια τν Ατοκρατόρων εχε καταθέσει τά Λείψανα ποστόλων καί μεγάλων Πατέρων) καί μέρους στόν Ναό τς γ. ναστασίας (μέ τόν ποο γ. Γρηγόριος συνδέθηκε κατά τήν ρχιερατεία του στήν ΚΠολη). Τό πρτο μέρος τς μαρτυρίας δέν πρέπει νά εναι κριβές, διότι εναι δύνατο νά βρίσκονταν στήν ΚΠολη τά Λείψανα νός τν κορυφαίων Πατέρων καί νά εχαν ποκρυβε. λλωστε μετά τήν κατάθεσή τους στόν Ναό τν γίων ποστόλων, ο Βυζαντινοί τά τιμοσαν διαίτερα μέ πρώτους τούς Ατοκράτορες. διος Πορφυρογέννητος στήν "κθεση τς Βασιλείου Τάξεως" γράφει, τι "εσερχόμενοι ο Βασιλες ν τ Να τν γίων ποστόλων, κατά τήν δευτέραν μέραν το Πάσχα, πρός κρόασιν τς Θείας Λειτουργίας, ηχοντο καί πτον κηρούς νώπιον το τάφου το γ. Γρηγορίου" (Μανουήλ Γεδεών, "Βυζαντινόν ορτολόγιον", 1899, σελ. 64).

Τά Λείψανα το γ. Γρηγορίου μειναν στούς προειρημένους Ναούς τς ΚΠόλεως μέχρι τήν λωση το 1204. Τότε, πως καί λλα λείψανα καί κειμήλια τς ρθοδοξίας, συλήθηκαν πό τούς Σταυροφόρους τά λείψανά του πού σαν κατατεθημένα στόν Ναό τν γίων ποστόλων καί μεταφέρθηκαν στήν Δύση. Τήν περίοδο κείνη κτίσθηκε στό Βατικανό Παρεκκλήσιο πρός τιμήν το γ. Γρηγορίου καί κε διαφυλχθηκαν τά Λείψανά του πού συλήθηκαν πό τήν ΚΠολη μέχρι τν 27/11/2004, πτε παραδθηκαν π τν Ππα ωννη Παλο Β' στν Πατριρχη ΚΠλεως Βαρθολομαο. Τήν δια περίοδο (1204 - 1222), κατά τήν βασιλεία Θεοδώρου Α' το Λασκάρεως, τά Λείψανά του πού σαν κατατεθημένα στόν Ναό τς γ. ναστασίας, μεταφέρθηκαν γιά σφάλεια στήν Καρβάλη τς Ναζιανζο, πό τήν παροικία τν Ναζιανζηνν ΚΠόλεως.
 
πό τό σημεο ατό ρχίζει δημιουργία το προβλήματος τν Λειψάνων το γ. Γρηγορίου το Θεολόγου. Τό 1924, κατά τήν νταλλαγή τν πληθυσμν λλάδος καί Τουρκίας, λληνες πρόσφυγες πό τήν Καρβάλη τς Καππαδοκίας, μετέφεραν στήν λλάδα καί συγκεκριμένα στήν Ν. Καρβάλη Καβάλας, Λείψανα πού ποδίδονται στόν γ. Γρηγόριο τόν Θεολόγο καί σήμερα φυλάσσονται στόν κε πρός τιμήν του Ναό (βλ. Μητροπ. Φιλίππων λεξάνδρου Καντώνη, " γ. Γρηγόριος Ναζιανζηνόςκδοσις ερο Προσκυνήματος γ. Γρηγορίου Ν. Καρβάλης). πό τήν λλη πλευρά Λείψανα πού ποδίδονται στόν γ. Γρηγόριο τόν Θεολόγο, φυλάσσονται στό γιο ρος (Κάρα του στήν Μονή Βατοπεδίου, δεξιά στή Μονή Γρηγορίου, ριστερός πύχης στή Μονή Κουτλουμουσίου, ποτμήματα ποδν στίς Μονές Χιλανδαρίου καί γ. Παύλου καί λλα ποτμήματα στίς Μονές Διονυσίου, Ξενοφντος, Σταυρονικήτα καί γ. Παντελεήμονος) καί κτός θωνος μέρος Κάρας στή Μονή Σλάτινας Ρουμανίας καί ποτμήματα στήν Μονή Λειμνος Λέσβου καί λλο.
 
Θά μποροσε κανείς νά ποθέσει, τι στήν Καρβάλη σως βρίσκονται τά Λείψανα το γ. Γρηγορίου το Ναζιανζηνο (πισκόπου Ναζιανζο, κατά σάρκα πατέρα το γ. Γρηγορίου το Θεολόγου), μως Κάρα το ν λόγ γίου διασώθηκε στήν Μονή Γρηγορίου καί στά λείψανα τς Καρβάλης περιλαμβάνεται καί κάρα. κόμη, περίπτωση νά πρόκειται γιά τά Λείψανα το γ. Γρηγορίου Νύσσης πρέπει νά ποκλεισθε, διότι Κάρα του φυλάσσεται στή Μονή βήρων, μία παλάμη του στή Μονή Λειμνος Λέσβου καί ποτμήματά του στίς Μονές Μεγ. Σπηλαίου Καλαβρύτων καί Ντέτσανης Κοσσυφοπεδίου καί στό Ναό γ. Γεωργίου το Νέου Βουκουρεστίου.
 
Σύμφωνα μέ μαρτυρία κληρικο τς περιοχς πρός τόν γράφοντα, στό Προσκύνημα τς Καρβάλης φυλάσσονται τμήματα λειψάνων τριν διαφορετικν προσώπων, κάποια μερικς φθορα.
 
Τήν λύση στό πρόβλημα θά μποροσε νά δώσει λεγχος DNA καί μία πλέον συστηματική μελέτη τν πηγν.

λλα προβλήματα γνησιότητας αθεντικότητας

Παρόμοια εναι τά προβλήματα τς Κάρας πού μεταφέρθηκε πό πρόσφυγες καί κτίθεται στό Ναό γ. Εσταθίου Περισσο ττικς, ποδιδόμενη στόν γ. Γρηγόριο Νύσσης (φ' σον εναι γνωστό, τι Κάρα το γίου φυλάσσεται στή Μονή βήρων) καί τν Λειψάνων πού ποδίδονται στόν ερομ. λευθέριο καί φυλάσσονται στό Ναό Κοιμ. Θεοτόκου Περισσο ττικς, καθώς καί τς Κάρας πού ποδίδεται στόν διο γιο καί φυλάσσεται στόν νοριακό Ναό γ. Νικολάου Καρυάς λύμπου (φ' σον Κάρα του σώζεται στή Μονή Κουτλουμουσίου, δεξιά του στή Μονή Διονυσίου καί ποτμήματά του στίς Μονές Μεγ. Σπηλαίου Καλαβρύτων, Προυσο Ερυτανίας καί λλο).
 
κόμη, ν Κάρα το γ. ωάννου το λεήμονος βρίσκεται στή Μονή Προυσο Ερυτανίας, δεξιά του στή Μονή Διονυσίου γίου ρους καί πολλά τμήματά του στίς Μονές Μεγ. Λαύρας γίου ρους καί Μεγ. Σπηλαίου Καλαβρύτων, ο Ρωμαιοκαθολικοί ποστηρίζουν τι τό Λείψανό του βρίσκεται διάφθορο στήν Βενετία.
 
Κάποιο πρόβλημα δημιουργεται πίσης καί μέ τό διάφθορο Λείψανο πού ποδίδεται στόν σ. Λουκ το Στειριώτη (τό ποο πιστράφηκε πό τήν Βενετία στή Μονή του, στή Βοιωτία), φ' σον στή Μονή Φιλοθέου γίου ρους φυλάσσεται Κάρα του.
 
Πρόβλημα πάρχει πίσης μέ τήν εωδιάζουσα Κάρα πού φυλάσσεται στή Μονή σ. Μελετίου Ονόης Βιλλίων ττικς καί ποδίδεται στόν σ. Μελέτιο το Κιθαιρνος, ν πιγραφή τς ργυρς θήκης τς Κάρας ναφέρει, τι πρόκειται γιά τήν Κάρα το γ. Μεγαλομ. Γεωργίου το Τροπαιοφόρου!
 
Πρόβλημα πάρχει κόμη στά Λείψανα τν πολύ γνωστν γίων. Λ.χ. στίς περισσότερες μονές τς λλάδος πάρχουν Λείψανα τν γίων Παρασκευς, Παντελεήμονος, Τρύφωνος καί Χαραλάμπους. Μόνο στό ργο το Εαγγ. Λέκου, "Τά λληνικά Μοναστήρια" ( τ. 1ος 1996 καί τ. 2ος 1996), μνημονεύονται 45 ποτμήματα το γ. Χαραλάμπους, 50 τς γ. Παρασκευς, 33 το γ. Τρύφωνος καί 31 το γ. Παντελεήμονος. κόμη, σέ λα τά μεγάλα προσκυνήματα τς ρθοδοξίας (κυρίως μονές), χι μόνον πάρχουν τμήματα Λειψάνων τν γίων ατν, λλά πολλές φορές πάρχουν καί περισσότερα το νός. Λ.χ. στήν στορική Μονή γίας Λαύρας Καλαβρύτων φυλάσσονται: Το γ. Χαραλάμπους τμήματα 14· το γ. Παντελεήμονος 13· το γ. Τρύφωνος 12· τς γ. Παρασκευς 11· το γ. ω. Χρυσοστόμου 3· το γ. Θεοδώρου το Τήρωνος 3· καί τς γ. Μαρίνης 2.
 
Γιά τίς περιπτώσεις κείνες πού πράγματι πάρχει πρόβλημα διπλο καί τριπλο δίου γίου Λειψάνου ( μφιβολίας, ν διάφορα τμήματα νήκουν στό ατό πρόσωπο), τήν πάντηση θά μποροσε νά δώσει σύγχρονη πιστήμη. Μία μικτή πιτροπή ποτελούμενη πό κληρικούς καί εδικούς πιστήμονες (ατρούς, νατόμους, βιολόγους, εδικούς DNA, κ.λ.π.), θά μποροσε νά ξετάσει τά λείψανα ατά καί νά ποφανθε. Τέτοιες ξετάσεις γιναν γιά παράδειγμα στά Λείψανα το γ. Νικολάου π. Μύρων, το γ. χιλλίου π. Λαρίσης, το σ. Δαβίδ τς Θεσσαλονίκης καί το Ευαγγελιστο Λουκ.

Τά Λείψανα το γ. Νικολάου π. Μύρων

τάφος το γ. Νικολάου στή Βασιλική το Μπάρι, "νοίχθηκε ναγκαστικά τό 1953, κατά τήν διάρκεια ναστηλωτικν ργασιν, τήν νύκτα τς 5ης πρός 6η Μαϊου. Γιά τόν σκοπό ατό συγκροτήθηκε πιτροπή πό τόν Πάπα, μέ Πρόεδρο τόν τότε Ρωμαιοκαθολικό ρχιεπίσκοπο το Μπάρι ρρκο Νικόδημο, στήν ποία νατέθηκε κανονική ναγνώριση τν λειψάνων το τάφου. Παράλληλα ναγνωριστικός λεγχος καί καταμέτρηση τν στν νατέθηκε στόν Καθηγητή τς νατομίας στό Πανεπιστήμιο το Μπάρι Λουϊτζι Μαρτνο καί τόν βοηθό του Γιατρό λφρέντο Ρουγγίερι...

Τά Λείψανα μέσα στή λάρνακα
πλεαν σέ να διαυγές, χρωμο καί οσμο γρό, τό ποο εχε βάθος τρία περίπου κατοστά. ξέταση το γρο ατο πό τά νστιτοτα Χημείας καί γιεινς το Πανεπιστημίου το Μπάρι πέδειξε, τι πρόκειτο γιά καθαρό νερό, λεύθερο πό λατα καί στερο πό μικροοργανισμούς ! ρευνα πέδειξε, τι τό γρό ατό προήρχετο πό τίς μυελοκυψέλες τν σπογγωδν στέων!...

τρίτη στορικά νακομιδή γινε τήν νύκτα τς 7ης πρός 8η Μαϊου 1957, μέ σκοπό νέα ναγνώριση, καταμέτρηση, νατομική καί νθρωπολογική μελέτη, πρίν τήν ριστική κατάθεση στήν λάρνακα, μετά τό πέρας τν ναστηλωτικν ργασιν. Στήν ατρική μάδα συμμετεχε τήν φορά ατή καί Γιατρός Λουϊτζι Βενέζια... Τά ποτελέσματα τς νθρωπολογικς ξετάσεως τν ερν Λειψάνων πρξαν ντυπωσιακά. Διαπιστώθηκε, τι νκαν σέ να καί τό ατό τομο καί μάλιστα σέ νδρα πού εχε ψος 1.67 περίπου, τρεφόταν κυρίως μέ φυτικά προϊόντα καί πέθανε σέ λικία μεγαλύτερη τν 70 τν. Τό τομο ατό νκε στήν λευκή νδοευρωπαϊκή φυλή...

κατάσταση ρισμένων στν δειξε κόμη, τι τό τομο στό ποο νκαν, πρέπει νά εχε ποφέρει πολύ κάτω πό διαίτερα δυσμενες συνθκες διαβίωσης, πού το φησαν σημάδια στήν πόλοιπη ζωή του. γκυλωτική σπονδυλοαθρίτιδα καί διάχυτη νδοκρανιακή περόστωση, πρέπει νά κληρονομήθηκαν πό κάποια γρή φυλακή, που πέρασε ρκετά χρόνια τς ζως του καί μάλιστα σέ προχωρημένη λικία.

χνογραφική νάπλαση το προσώπου, μέ τήν μέθοδο τς περσκελετικς ναπλάσεως τν μαλακν μερν τς κεφαλς, πέδωσε πίσης θεαματικά ποτελέσματα...Τά σχετικά χνογραφήματα πού δημοσίευσε Καθηγητής Μαρτνο..., βρίσκονται σέ συμφωνία μέ τίς παλαιότερες πεικονίσεις το γίου, κείνη τς γίας Μαρίας τς Πρώτης (στήν Ρώμη, 8ος 9ος α.) καί ατή το Παρεκκλησίου το γ. σιδώρου, στόν Ναό το γ. Μάρκου (στήν Βενετία, ψηφιδωτό το 12ου α.)".

Δηλαδή, μέ τίς ξετάσεις τν Λειψάνων το γ. Νικολάου, πιστοποιήθηκε γνησιότητά τους, ποδείχθηκε πιστημονικά μυροβλυσία του καί πίσης τι πάροδος το χρόνου δέν μβυνε τήν μνήμη τν βασικν χαρακτηριστικν τς μορφς του, πως τά διέσωσε ρθόδοξη εκονογραφική παράδοση (πρόσωπο σκητικό, εγενικό, μέ ρμονικές ναλογίες, ψηλό καί πλατύ μέτωπο, μεγάλα μάτια - λαφρά βαθουλωτά - ντονα ζυγωματικά, φαλάκρα). (Βλ. ντ. Μάρκου, "Τά Λείψανα το γ. Νικολάου πισκόπου Μύρων τς Λυκίας καί ο στορικές τους περιπέτειες"· Περιοδικό "ρθόδοξη Μαρτυρία" Λευκωσίας, φ. 44/1994, σελ. 98 - 106· γγλική κδοση πό τό Κέντρο Παραδοσιακν ρθοδόξων Σπουδν τνας Καλιφορνίας, 1994).


Τά Λείψανα το γ. χιλλείου πισκόπου Λαρίσης

Κατά τήν Ερεση τν Λειψάνων το γ. χιλλείου, πό τόν Καθηγητή τς Πολυτεχνικς Σχολς το Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Νικ. Μουτσόπουλο (κατά τήν νασκαφή τς Βασιλικς τς νησίδας χίλ τς Μικρς Πρέσπας, 1965 καί ξς), "παρ' λα τά θετικά ποδεικτικά στοιχεα, κ. Καθηγητής νδιεφέρθη καί διά τόν πιστημονικόν προσδιορισμόν τς ποχς ες τήν ποίαν νκον τά στ καί πηυθύνθη ες 45 ργαστήρια Ραδιοϊσοτόπων το ξωτερικο... ρευνα πεβεβαίωσε τά διάσειστα ρχαιολογικά ερήματα (τι τά στ νήκουν ρκετούς αἰῶνας πρό τς νιδρύσεως το χώρου νευρέσεώς των, δηλαδή πρό το ρίου 985 - 990, πότε δρύθη Βασιλική). λλά καί μυρόβλυσις τν Λειψάνων κατά τήν όρτιον διά πρώτην φοράν κολουθίαν πρός τιμήν το γίου, νώπιον τς κπλήκτου 40μελος μοναστικς δελφότητος (τς Μονς ρμυλείας Χαλκιδικς) καί εωδία ποία τά περιλούει, εναι κράδαντος νωθεν μαρτυρία, τι πράγματι μς πιφύλαξεν Κύριος τήν χαράν τς νακαλύψεως τν ερν Λειψάνων το γίου".
 
Στή σχετική διαδικασία συμμετεχε καί Καθηγητής τς Θεολογικς Σχολς το Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. ω. Φουντούλης. (Βλ. Μητροπ. Λαρίσης Σεραφείμ, " νεύρεσις τν . Λειψάνων το Μυροβλύτου γ. χιλλίου", 1981, σελ. 28). 


Τά Λείψανα το σ. Δαβίδ τς Θεσσαλονίκης

Τά Λείψανα το σ. Δαβίδ ναγνωρίσθηκαν τό 1967, ταν "τήν 23ην ουνίου νοίχθη λάρναξ καί γένετο ατρική ναγνώρισις καί καταλογογράφησις τν στν". Στήν προηγούμενη ναγνώρισή τους (τήν 27η ουλίου 1904) διαπιστώθηκε, τι "κ το σκελετο σώζοντο τά μηριαα καί α κνμαι, α κερκίδες καί α λέναι, πολλά στ τς σπονδυλικς στήλης, διάφοροι φάλαγγες τν δακτύλων χειρν καί ποδν, σχεδόν λαι α πλευραί καί τό μεγαλύτερον μέρος το κρανίου, ς πίσης λλα μικρά τεμάχια στν καί ρκετή ποσότης τέφρας". (Βλ. Μητροπ. Θεσσαλονίκης Παντελεήμονος, " πανακομιδή τν ερν Λειψάνων το σ. Δαβίδ ες τήν Θεσσαλονίκην - 17 ουλίου 1978", 1979, σελ. 58).


Τά Λείψανα το γ. Εαγγελιστο Λουκ

Κατά τήν συναξαριστική γραμματεία Εαγγ. Λουκς μαρτύρησε στήν χαϊα καί νταφιάσθηκε στή Θήβα, που καί σήμερα σώζεται τάφος του. Τά Λείψανά του νακομίσθηκαν στήν ΚΠολη τό 338, πί Ατοκράτορος Κωνσταντίου καί κατατέθηκαν στό Ναό τν γίων ποστόλων, μαζί μέ τά Λείψανα τν ποστόλων νδρέου καί Ματθίου. Σχετικά μέ τήν μεταφορά τους στήν Πάδουα τς ταλίας, στήν Μονή τν Βενεδικτίνων, πικρατον δύο πόψεις. κλάπηκαν πό τούς Σταυροφόρους τό 1204 μεταφέρθηκαν κατά τήν περίοδο τς Εκονομαχίας, γιά νά σωθον πό τήν καταστροφή (γιά τήν δεύτερη περίπτωση μία τοπική ταλική παράδοσις μνημονεύει τόν ερέα Ορία το Ναο τν γίων ποστόλων, ποος μετέφερε τά Λείψανα στήν Πάδουα).
 
πρώτη στορική μαρτυρία γιά τά Λείψανα το ερο Εαγγελιστή στήν Πάδουα, εναι το τους 1177, ταν μολύβδινη σαρκοφάγος πού τά περιεχε, βρέθηκε στό Κοιμητήριο τς γ. ουστίνης (που λα τά κειμήλια τς Μονς εχαν ναποτεθε, λόγ τν βαρβαρικν πιδρομν). Τήν 9η Νοεμβρίου 1354, μαρμάρινη λάρνακα στήν ποία εχαν ναποτεθε, νοίχθηκε μέ παίτηση το Ατοκράτορος Καρόλου Δ', ποος πρε τήν Κάρα καί τήν κατέθεσε στόν Καθεδρικό Ναό το γ. Βίτου, στό φρούριο τς Πράγας (που καί σήμερα φυλάσσεται). ναγνωρίσεις τν Λειψάνων γιναν κόμη τό 1463 καί τό 1562.
 
ταν Μητρόπολις Θηβν καί Λεβαδείας, πευθύνθηκε στόν Παπικό πίσκοπο τς Πάδουας ντώνιο Mattiazzo καί ζήτησε να μέρος τν Λειψάνων γιά τόν προσκυνηματικό Ναό το γίου στήν Θήβα (που καί τάφος του), ρίσθηκε πιτροπή γιά τήν πιστημονική ξέταση τόσο τν Λειψάνων στήν Πάδουα, σο καί τς Κάρας στήν Πράγα. Τό 1988 τά Λείψανα ξετάσθηκαν πό τόν Καθηγητή νατομίας καί στολογίας το Πανεπιστημίου τς Πάδουας καί Διευθυντή το νστινούτου στορίας τς ατρικς το ατο Πανεπιστημίου Δρ. Vito Terribile wiel Marin, τούς νθρωπολόγους Cleto Corrain καί Maria Antonia Capitano καί τόν Γενεσιολόγο Δρ. Guido Barujiani το Πανεπιστημίου τς Φερράρας. πό τήν ξέταση διαπιστώθηκε, τι:
 
α."Α διαστάσεις το φερέτρου προσηρμόζοντο κριβς ες τόν ρχικόν τάφον, ν τ ν Θήβαις ρθοδόξ Καθεδρικ Να".
 
β. σκελετός νκε σέ νδρα, ποος πεβίωσε σέ μεγάλη λικία ( Εαγγελιστής τελειώθηκε 84 τν) καί εχε σχυρή σωματική διάπλαση.
 
γ. μορφή το κρανίου βρέθηκε νά συμφωνή πρός τόν πληθυσμό τς ντιόχειας, το 1ου καί 2ου μ.Χ. α.
 
δ. Τό DNA το Λειψάνου εναι χαρακτηριστικό τν Συρίων τς περιοχς ντιοχείας ( Εαγγελιστής ταν ξελληνισμένος Σύρος πό τήν ντιόχεια· δημοσίευση στά Πρακτικά τς θνικς καδημίας τν πιστημν τν Η.Π.Α., τίς 16. 10. 2001).
 
ε. μέθοδος ραδιοάνθρακος τό τοποθετε χρονολογικά μετά τό 72 μ.Χ.
 
στ. Κάρα βρέθηκε νά προσαρμόζεται πλήρως στό κορυφαο στό το λαιμο
(Βλ. Nicholas Vabe, "Body of St Luke Gains Credibilityρθρο στούς ΤΙΜΕΣ τς Νέας όρκης, τς 16.10.2001· καί "Τά ν Πάδου τς ταλίας νεγνωρισμένα Λείψανα το ποστόλου Λουκ"· Περιοδικό "πόστολος Βαρνάβας", φ. 10, κτ. 2003, σελ. 438 - 442).

Συμπεράσματα

πό τά προηγούμενα προκύπτει, τι καί "παρ' μν" πρξε χι μόνο μπορεία γνησίων Λειψάνων, λλά καί νοθεία (μέ τήν δημιουργία πλαστν λειψάνων) καί πλαστογραφία (φο Λείψανα νωνύμων γίων ποδόθηκαν - γιά λόγους γοήτρου - σέ πωνύμους γίους). Τό θέμα πάντως τς ξακριβώσεως τς γνησιότητος τν γίων Λειψάνων εναι λεπτό καί γιά τοτο ο χειρισμοί του πρέπει νά εναι πίσης λεπτοί καί διακριτικοί. Στήν νά χείρας ργασία, μέ σεβασμό στή μνήμη τν γίων, ναφέρουμε τιδήποτε σχετικό περιλαμβάνεται στήν π' ψη μας βιβλιογραφία, χωρίς νά χουμε τήν δυνατότητα λέγχου γνησιότητος στορικότητος, κυρίως στίς διάφορες σχισματικές μάδες.

Νομική θέση τν γίων Λειψάνων

Μέ βάση νακοίνωση στήν καδημία θηνν το Καθηγητο Κ. Μ. Ράλλη (βλ. Πρακτικά καδημίας θηνν, τ. 13, 1938, σελ. 30 - 42), πό νομικς πλευρς γιά τά για Λείψανα σχύουν τά κόλουθα:

α. γνησιότητά τους δέν ποδεικνύεται ποχρεωτικά πό τίς βεβαιώσεις πού σως χουν ο κάτοχοί τους.

β. πιτρέπεται:
 
Νά νήκουν σέ φυσικό πρόσωπο, κατά κυριότητα συγκυριότητα, μως διοκτήτης τούς πρέπει:
 
1. Νά ποφεύγει κάθε τί πού πάδει πρός τήν ερότητά τους.
 
2. Νά σέβεται τίς σχετικές μέ τά Λείψανα παραδόσεις καί διδασκαλίες τς κκλησίας.
 
3. Νά παρακωλύει τήν βεβήλωσή τους.
 
4. Νά διευκολύνει τήν τιμητική τους προσκύνηση.
 
Νά γίνουν ντικείμενο γοραπωλησίας.
 
Νά νταλλάσονται μέ λλα για Λείψανα.
 
Νά γίνονται ντικείμενο δωρες, χρησιδανείου καί προίκας.
 
Νά κληροδοτηθον.
 
Νά μετεφερθον σέ λλη περιοχή, χάριν ελογίας, μέ τήν δεια το πιχωρίου πισκόπου.

γ. παγορεύεται:
 
Νά περιοδεύονται "πρός ργυρολογίαν" (βλ. σχετικές γκυκλίους τς ερς Συνόδου τς κκλησίας τς λλάδος, 1934 κ. .).

Νά κτίθενται στήν γορά.
 
Νά κατάσχωνται γιά τήν πληρωμή χρέους, διωτικο δημοσίου.
 
Νά φαιρονται πό τούς τόπους λατρείας καί ποιαδήποτε βλάβη καί φθορά τους. (Τό ρθρο 374, δάφιο 1 το Ποινικο Κώδικα καί τό ρθρο 425 το Ποινικο Νόμου, προβλέπουν αστηρές ποινές· Βλ. Π. Β. Πάσχου, "γιοι, ο Φίλοι το Θεο", σελ. 158 - 160).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...